Sau chiến thắng vang dội của ông Donald Trump ở Nevada, các ứng viên nay chuyển sự chú ý sang ngày thứ Ba đầu tiên của tháng Ba, hay Super Tuesday (Thứ Ba Trọng đại) – khi bầu cử hàng loạt ứng viên trong cuộc bỏ phiếu sơ bộ được dồn vào một ngày.

Super Tuesday có thể là ngày các đối thủ trong hai đảng Cộng Hòa và Dân Chủ tự lượng sức mình – sẽ lộ ra những ứng viên không với tới được vòng bầu cử quốc gia và ngay lập tức họ được thay thế bằng các ứng viên mới.

Super Tuesday được bắt đầu từ năm 1988 nhằm tránh “hội chứng Iowa”. Iowa là tiểu bang bỏ phiếu đầu tiên trong cuộc chạy đua tổng thống Hoa Kỳ, bị chỉ trích là không mang tính đại diện cho cử tri Mỹ. Đây là tiểu bang nhỏ và ứng viên thường dành nhiều tháng quảng cáo chiến dịch ở đây.

Những ứng viên nghiêm chỉnh nhưng khả năng tài chính có hạn – chẳng hạn như Rick Santorum năm 2012 – đã có thành tích khá tốt ở đây. Thế nên Super Tuesday có ý nghĩa là dể cho các ứng cử viên thấy điều kiện khắc nghiệt của cuộc bầu cử (và chi phí) nếu quyết định chạy đua ở tầm quốc gia – và đây chính là thời khắc mà một ứng cử viên hoặc chìm xuồng hoặc tiếp tục tranh cử.

Có một cuộc họp kín của đảng Dân chủ ở Colorado, nhưng việc bỏ phiếu lại được tiến hành tại đại hội tiểu tiểu bang

Bao nhiêu tiểu bang tham gia?

Chạy đua cho Đảng Cộng hòa: Tổng cộng 11 tiểu bang sẽ tham gia bỏ phiếu. Alabama, Arkansas, Georgia, Massachusetts, Oklahoma, Tennessee, Texas, Vermont và Virginia sẽ tổ chức bầu cử sơ bộ để chọn ra ứng viên Cộng hòa. Trong khi đó, Alaska và Minesota sẽ thực hiện bỏ phiếu kín.

Chạy đua cho Đảng Dân chủ: Tổng cộng 11 tiểu bang sẽ bỏ phiếu. Alabama, Arkansas, Georgia, Massachusetts, Oklahoma, Tennessee, Texas, Vermont và Virginia sẽ tổ chức bầu cử sơ bộ để chọn ra ứng viên cho đảng Dân chủ. Tiểu bang Colorado, Minnesota và vùng Samoa thuộc lãnh thổ Hoa Kỳ sẽ bỏ phiếu kín và thành viên đảng Dân chủ ở nước ngoài cũng tham gia bỏ phiếu.

Các sự kiện khác: Lãnh đạo đảng Cộng hòa tổ chức các sự kiện liên quan tới bầu cử ở Colorado, North Dakota và Wyoming và các vùng lãnh thổ của Hoa Kỳ ở Samoa và Guam, nhưng không tiến hành bỏ phiếu. Lãnh đạo đảng ở những khu vực này sẽ chỉ định đại biểu thành ứng viên với sự đóng góp ý kiến của đảng viên.

Khi nào có kết quả?

Đa số các cuộc bỏ phiếu kết thúc vào lúc nửa đêm hoặc 01:00 giờ GMT ngày thứ Tư và kết quả sẽ được công bố không lâu sau đó.

Ở Alaska, bỏ phiếu kín diễn ra tới lúc 05:00 giờ GMT.

Thăm dò nhanh sau bỏ phiếu là dấu hiệu cho thấy người thắng cuộc.

Đảng Cộng hòa: Các ứng viên ngày Siêu thứ Ba sẽ cần thu hút ủng hộ của 595 đại biểu Cộng hòa – hay 25% tổng số đại biểu của đảng. Các ứng viên đảng Cộng hòa cần có ủng hộ của tổng cộng 1.237 đại biểu để thắng cử. Đa số cuộc chạy đua phân bổ đại biểu tương ứng, có nghĩa là những người vào chung cuộc ở vị trí thứ hai và thứ ba có thể quyết định mang theo một số đại biểu.

Đảng Dân chủ: Bà Hillary Clinton và ông Bernie Sanders sẽ giành giật 865 đại biểu. Ứng viên Dân chủ cần có 2.838 đại biểu để thắng cử. Đảng Dân chủ cũng có “siêu đại biểu” – những lãnh đạo đảng có ảnh hưởng và được trông đợi có vai trò ngăn đại biểu hành động đi ngược với các tiêu chí của đảng. Rất nhiều trong số các “siêu đại biểu” này trung thành với bà Clinton, nhưng họ cũng có thể đổi chiều nếu thấy cử tri ủng hộ một ứng viên khác.

Những tiểu bang nào cần chú ý?

• Texas: là tiểu bang quan trọng cả về kích cỡ và ý nghĩa. Bên cạnh việc có số đại biểu lớn nhất (55 Cộng hòa, 252 Dân chủ), đây là quê hương của nghị sỹ Ted Cruz. Nếu Donald Trump thua ở sân nhà, điều này sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới chiến dịch của ông. Thăm dò ý kiến cho thấy khá khả quan với Ted Cruz và ông này được cả thống đốc mới và thống đốc cũ của Lone Star ủng hộ.
• Massachusetts: số cử tri trung dung ở đây có thể sẽ làm chậm lại đà tiến của ông Trump. Đây là tiểu bang bầu cử sơ bộ, có nghĩa là bất kỳ ai đăng ký tham gia bầu cử có thể bỏ phiếu trong cuộc chạy đua của đảng Cộng hòa, dù người đó ủng hộ đảng nào đi nữa. Trong một hành động bất thường, tờ báo lớn nhất của tiểu bang, Boston Globe, đã thúc giục phe Dân chủ bỏ phiếu cho thống đốc Ohio, ông John Kasich nhằm làm suy yếu chiến dịch của ông Trump.

Super Tuesday cũng là ngày kết thúc của một số người?

Trước đây, Super Tuesday được biết đến là có tính quyết định. Ông Mitt Romney giành vị trí ứng viên đảng Cộng hòa sau khi thắng lợi trong ngày Super Tuesday năm 2012.

Năm nay kết quả sẽ không rõ rệt như vậy, vì rất nhiều tiểu bang sẽ phần bổ đại biểu tương ứng vào ngày 01/03 và tìm kiếm các ứng viên như Marco Rubio và Kasich phải đợi tới ngày 15/03, khi các tiểu bang lớn mang tính quyết định như Florida và Ohio bỏ phiếu.

Tuy vậy, chiến dịch của bác sỹ giải phẫu thần kinh, ông Ben Carson đã nói rằng có thể sẽ kết thúc chạy đua vào ngày Super Tuesday. Kết quả của ông không được tốt trong bốn lần thử sức đầu tiên trong đảng Cộng hòa, và rất nhiều người trong cuộc tự hỏi vì sao ông còn chưa chấm dứt vận động.

Về phía đảng Dân chủ, ông Sanders – từng được coi là một phản ứng viên nhằm thúc đẩy vấn đề bất bình đẳng trong thu nhập – có thể sẽ trở lại vị trí này và tiếp tục cuộc đua ngay cả nếu bà Clinton thắng lớn.

Nguồn: BBC Tiếng Việt