MANILA — Một tòa án quốc tế đang cho Bắc Kinh thêm thời gian để bênh vực các khẳng định chủ quyền ở vùng Biển Ðông. Nhưng Trung Quốc đã từ chối không tham gia vào vụ kiện này do Philippines đưa ra để làm rõ những khẳng định chủ quyền. Từ Manila, thông tín viên VOA Simone Orendain gửi về bài tường thuật sau đây.

Tòa án Trọng tài Thường trực ở La Haye cho hay Bắc Kinh có tới ngày 15 tháng 12 để đệ trình các lập luận cho hội đồng trọng tài xử lý vụ Philippines kiện Trung Quốc.

Nhưng trong một thông cáo tòa nói đã nhận một lời khai của Trung Quốc nói rằng “họ không chấp nhận vụ kiện do Philippines đề xuất. Tòa cũng cho biết Trung Quốc đã khẳng định rõ rằng sự đáp ứng ngoại giao không có nghĩa là họ chấp nhận hay tham gia vụ kiện.

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Philippines Charles Jose nói bộ đang yêu cầu Trung Quốc xét lại quyết định không tham gia.

“Chúng tôi tiếp tục kêu gọi họ tham gia vào vụ kiện để có thể xác minh lời khẳng định như trình bày trong đường chín đoạn.”

Philippines gọi khẳng định chủ quyền của Trung Quốc trong vùng Biển Ðông là “quá đáng.” Một số bản đồ cho thấy Bắc Kinh đòi chủ quyền gần như toàn bộ vùng biển lưỡi bò 9 đoạn. Manila nêu nghi vấn về những khẳng định chủ quyền của Bắc Kinh đối với những hòn đảo mà họ nói là nằm sâu trong vùng đặc quyền kinh tế của Philippines.

Brunei, Malaysia, Ðài Loan và Việt Nam cũng đòi chủ quyền vùng biển giàu tài nguyên hải sinh, và có thể chứa những trữ lượng lớn về hydrocarbon đồng thời là một tuyến giao thương quan trọng.

Trong mấy tuần vừa qua, các tàu thuyền của Việt Nam và Trung Quốc đã xung đột trong vùng biển ngoài khơi quần đảo Trường Sa nơi một giàn khoan dầu của Trung Quốc đang hoạt động.

Hoa Kỳ từng tuyên bố Trung Quốc có những hành động “gây mất ổn định” khi khẳng định chủ quyền của mình.

Bộ trưởng Thương mại Hoa Kỳ Penny Pritzker đang đi thăm Philippines hôm qua tuyên bố giàn khoan dầu của Trung Quốc được tàu của chính phủ hộ tống có tính cách “khiêu khích” và có thể gây cản trở cho kinh doanh. Nhưng bà cũng nói rằng “sự phát triển đáng kể” của nền kinh tế Philippines và những nước khác ở khắp vùng này đem lại tiềm năng đầu tư chưa được khai thác.

Trong một bài phát biểu quan trọng với các nhà lãnh đạo kinh doanh Mỹ ở Manila, bà Pritzker lập lại rằng sự “cam kết” của Hoa Kỳ đối với vùng Châu Á Thái Bình Dương vẫn không thay đổi.

“Cam kết của chúng tôi là hợp tác với quý vị và nhiều quốc gia sinh động trong vùng Châu Á-Thái Bình Dương nhằm củng cố tiến bộ kinh tế của quý vị và đem lại sự thịnh vượng lớn hơn cho hàng triệu người khắp vùng, ở Hoa Kỳ và trên khắp thế giới.”

Philippines là chặng dừng thứ nhì trong chuyến công du 3 nước của bà Pritzker, trong đó có Việt Nam và Miến Ðiện.

Hoa Kỳ đang tìm cách tăng cường quan hệ với các đồng minh của mình trong khu vực với trọng điểm nhắm vào các mặt trận an ninh, kinh tế và chính trị trong khi ảnh hưởng của Trung Quốc gia tăng.

Hồi cuối tháng 4, Hoa Kỳ và Philippines đã ký một hiệp định tăng thêm các cuộc luân phiên điều quân Mỹ, các cuộc tập trận chung và bố trí sẵn thiết bị Mỹ trong nước.

Philippines coi đây là một cách để củng cố cho vị thế phòng bị khả tín của mình trong khi phải đối đầu với vụ tranh chấp đang tiếp diễn với Trung Quốc.

TQ từ chối nộp bằng chứng minh định chủ quyền ở Biển Đông

Trung Quốc bác yêu cầu của tòa án trọng tài Liên hiệp quốc về việc đệ trình bằng chứng minh định tuyên bố chủ quyền theo bản đồ đường lưỡi bò ở Biển Đông. Nhưng:

Bắc Kinh viện dẫn lý do không công nhận sự can thiệp của tòa quốc tế trong vụ kiện do Philippines khởi xướng.

Phát ngôn nhân Bộ Ngọai giao Trung Quốc Hồng Lỗi ngày 4/6 khẳng định rằng Bắc Kinh giữ vững lập trường không chấp nhận hoặc tham gia vào vụ kiện.

Tuyên bố của Trung Quốc được đưa ra 1 ngày sau khi Tòa án trọng tài Liên hiệp quốc yêu cầu Bắc Kinh phải phản hồi đơn kiện của Philippines nộp mà qua đó Manila đề nghị tòa bênh vực quyền của họ trong vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý chiếu theo Công ước Liên hiệp quốc về Luật biển.

Bộ Ngoại giao Philippines kêu gọi Trung Quốc cân nhắc lại quyết định từ chối tham gia vụ kiện, đồng thời nói rằng tòa trọng tài quốc tế là cơ chế giải quyết tranh chấp một cách ôn hòa, cởi mở, và hữu nghị.  

Theo đề nghị của tòa, Trung Quốc phải trưng ra luận cứ và bằng chứng trước giữa tháng 12 năm nay để biện hộ cho các đòi hỏi chủ quyền ở Biển Đông.

Bloomberg News ngày 31/5 dẫn phát biểu của Thủ tướng Việt Nam cho biết Hà Nội cũng đã chuẩn bị sẵn sàng các bằng chứng cho vụ kiện các đòi hỏi chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông ra trước tòa trọng tài quốc tế và đang cân nhắc thời điểm tốt nhất để nộp đơn kiện.

Nguồn: Reuters, Bloomberg News