Tất cả các bản tin đều viết theo tin quốc tế và RFI

Ngày 07/01/2020 Iran bắn hỏa tiễn vào căn cứ quân sự Iraq có binh sỹ Mỹ trú đóng

Tối mùng 07/01/2020, lực lượng Vệ binh Cách mạng Iran đã bắn Iraq vào hai căn cứ mà quân đội Hoa Kỳ sử dụng ở Iraq, để trả đũa vụ Hoa Kỳ oanh kích giết chết tướng Qasem Soleimani tại Bagdad vào tuần trước.

Theo thông báo của bộ tư lệnh Iraq, tổng cộng đã có 22 hỏa tiễn bắn vào hai căn cứ Aïn al-Assad và Erbil, nhưng không gây thương vong nào trong hàng ngũ quân đội Iraq.

Trước đó, bộ Quốc Phòng Mỹ thông báo đã có hơn một chục hỏa tiễn bắn vào hai căn cứ nói trên, đồng thời cho biết đang xem xét cách thức đáp trả cuộc tấn công này. Hiện chưa biết phía lính Mỹ có thiệt mạng trong vụ oanh kích này hay không.

Vụ oanh kích này xảy ra ngay sau khi Iran kết thúc tang lễ tướng Soleimani, bị giết chết trong các vụ oanh kích của Mỹ gần Bagdad vào tuần trước. Đây là một bước ngoặt khiến quốc tế lo ngại một cuộc xung đột toàn diện trên lãnh thổ Iraq, thậm chí một cuộc chiến tranh giữa Hoa Kỳ và Iran.

Sau vụ tấn công hôm qua, lực lượng Vệ binh Cách mạng Iran sáng nay khuyên Washington rút lính Mỹ ra khỏi khu vực “để tránh những thiệt hại mới”,  đồng thời dọa sẽ tấn công Israel và “các chính phủ đồng minh” của Mỹ.

Từ Teheran, thông tín viên Siavosh Ghazi tường trình:

“Sau vụ tấn công bằng hỏa tiễn vào căn cứ Aïn al-Assad nằm tại tỉnh Al Ankar của Iraq, ngoại trưởng Iran tuyên bố là nước này không muốn có chiến tranh, mà chỉ tự vệ chống mọi cuộc tấn công.

Theo hãng tin FARS, cuộc tấn công được tiến hành với loại hỏa tiễn, có tầm bắn 500 km. Căn cứ Aïn al-Assad là căn cứ quân sự Mỹ lớn nhất ở Iraq, chỉ nằm cách biên giới Iran 450 km.

Trong một thông cáo, lực lượng Vệ binh Cách mạng khẳng định nếu Hoa Kỳ trả đũa vụ tấn công của Iran, họ sẽ mở các cuộc tấn công quy mô hơn vào các lợi ích của Mỹ. Lực lượng này cũng cảnh cáo các đồng minh của Hoa Kỳ trong khu vực, những nước cho quân đội Mỹ sử dụng các căn cứ quân sự. Vệ binh Cách mạng còn dọa sẽ tấn công các nước này nếu họ cho phép Hoa Kỳ tấn công Iran từ lãnh thổ của họ. Lực lượng này cũng cho rằng Israel đồng lõa với các tội ác của Mỹ.

Hôm qua, lãnh đạo Vệ binh Cách mạng đã gián tiếp đe dọa Israel, khẳng định rằng Iran có thể tấn công nước này, nếu Hoa Kỳ trả đũa vụ tấn công của Iran để trả thù cho tướng Soleimani.»

Chỉ vài giờ sau vụ tấn công của Iran, Cục hàng không liên bang Mỹ tối qua đã ra lệnh cấm các máy bay dân sự của Mỹ bay ngang Iraq, Iran và vùng Vịnh.

Trump phản ứng chừng mực vụ Iran tấn công căn cứ Mỹ tại Iraq

Sau vụ Iran oanh kích vào căn cứ quân sự ở Iraq, theo thông báo của Tòa Bạch Ốc, tổng thống Donald Trump đang theo dõi sát tình hình cùng với Hội đồng An ninh Quốc gia. Trên mạng Twitter tối 07/01/2020, ông Trump phản ứng khá chừng mực và thông báo là sáng nay (08/01) sẽ có tuyên bố về vụ này.

Từ Washington, thông tín viên Anne Corpet tường trình:

“Mọi chuyện vẫn ổn. Iran đã bắn hỏa tiễn vào 2 căn cứ quân sự tại Iraq. Chúng tôi đang đánh giá thiệt hại. Cho đến giờ tất cả đều ổn. Bốn giờ sau vụ oanh kích của Iran, Donald Trump đã giảm nhẹ tầm mức của vụ việc qua Twitter. Tổng thống Mỹ nói thêm: Chúng ta có quân đội được trang bị tốt nhất thế giới, tôi sẽ có tuyên bố vào sáng mai.

Chiều hôm qua, Donald Trump đã cảnh cáo Teheran và quả quyết sẵn sàng đáp trả rất mạnh mẽ trong trường hợp Iran tấn công.

Buổi tối, thượng nghị sĩ Lindsey Graham, một người thân cận với tổng thống, sau cuộc nói chuyện với Donald Trump đã trực tiếp gửi đến người Iran thông điệp: Tối nay, hãy để tôi nói với quý vị, nếu quý vị đang xem truyền hình Iran. Tôi vừa điện thoại với tổng thống. Các vị tự quyết định số phận của mình, liên quan đến sức sống của nền kinh tế. Nếu các vị còn tiếp tục những chuyện dại dột như vậy, sẽ có ngày các vị thức dậy mà không còn gì.

Về phần mình, phe Dân Chủ tố cáo đó là bước leo thang thấy trước. Trong cuộc tập hợp tranh cử tại Philadelphia, ông Joe Biden nói đến sự hỗn loạn đã được báo trước. Lãnh đạo khối đa số tại Hạ Viện, bà Nancy Pelosi, phản ứng trên Twitter: Nước Mỹ và thế giới không thể chấp nhận chiến tranh”.

Phản ứng quốc tế

Bộ trưởng Quốc Phòng Đức Annegret Kramp-Karrenbauer hôm 08/01/2020 lên án “một cách mạnh mẽ nhất vụ tấn công” của Iran vào các căn cứ Mỹ ở Iraq. Anh quốc vốn có 400 quân nhân và 1,000 thường dân tại Iraq, tố cáo hành động “thiếu thận trọng và nguy hiểm” của Teheran. Người đứng đầu ngành ngoại giao Liên Hiệp Châu Âu, Josep Borrell coi đây là “ví dụ mới về sự leo thang” của Iran.

Ngoại trưởng Pháp Jean-Yves Le Drian lên án vụ tấn công của Iran, kêu gọi kiềm chế, cho biết đang làm việc với tất cả các bên liên quan. Paris khẳng định không có ý định rút 160 quân nhân Pháp đang đóng tại Iraq về nước, và nhấn mạnh ưu tiên phải dành cho việc chống tổ chức Nhà Nước Hồi Giáo (IS, Daech).

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cảnh cáo sẽ “đáp trả một cách dữ dội nhất” tất cả các vụ tấn công vào lãnh thổ nước mình. Trong khi đó, Trung Quốc kêu gọi “kiềm chế”.

Các hãng hàng không hủy chuyến, đổi hành trình bay

Chỉ vài giờ sau vụ tấn công của Iran, ngay tối 07/01, Cục Hàng không Liên bang Hoa Kỳ đã ra lệnh cấm các máy bay dân sự của Mỹ bay ngang Iraq, Iran và vùng Vịnh.

Các hãng hàng không Emirates, Flydubai hôm 08/01 hủy những chuyến bay đến Bagdad. Trước đó các hãng Gulf Air (Bahrein), Kuwait Airways cũng đã cho ngưng những chuyến bay đến thủ đô Iraq. Hãng hàng không Pháp Air France thì ngưng tất cả những chuyến bay đi ngang qua không phận Iran, Iraq. Vietnam Airlines loan báo những chuyến bay sang châu Âu sẽ tránh xa không phận Trung Đông.

Chính phủ Philippines cho biết sẽ gởi máy bay và tàu để đưa các công dân đang làm việc ở Iraq về nước. Hiện nay có khoảng 1,600 lao động nhập cư người Philippines tại Iraq, và tính trên cả Trung Đông là khoảng hai triệu người.

Thị trường tài chính thế giới hôm 08/01 đều sụt giảm, đồng yen và dầu lửa tăng nhẹ.

Ngày 08/02/2020 RFI đăng tin tại Trung Đông Bộ tham mưu Liên quân Quốc tế di tản về Kuwait

Căng thẳng với Teheran buộc Lực lượng Mỹ ở Trung Đông phải tái phối trí đề phòng tình hình vượt tầm kiểm soát. Vụ viên tướng cột trụ của Iran bị Mỹ hạ sát chắc chắn sẽ đưa đến một số hậu quả địa-chính trị khó tránh được. Báo chí Pháp rất bi quan cho tương lai khu vực.

Rút quân hay không rút?

Les Echos chỉ trích thái độ “mù mờ” của Mỹ làm Liên quân Quốc tế chống Daech ở Iraq hoang mang. Trái lại, Le Figaro cho là bộ tư lệnh liên quân bỏ thủ đô Iraq để tái phối trí tại Kuwait.

Theo nhật báo thiên hữu, sự kiện sứ quán Mỹ ở Baghdad bị hàng ngàn dân quân Shia thân Iran tấn công ngày 31/12/2019 là nguyên nhân làm cho Mỹ tính chuyện di tản. Tiếp theo là vụ oanh kích giết tướng Qasem Soleimani, chiến lược gia của Iran và Abu Mahdi al Mohandes, thủ lĩnh dân quân Iraq khiến Washington khẩn cấp rút bỏ Iraq kéo về hậu cứ ở Kuwait.

Trong khi Washington cố gắng biện minh bức thư “báo tin rút quân” của tướng William H.Seely, tư lệnh lực lượng Mỹ tại Iraq, gửi tướng Iraq Abdul Amir, phụ tá hành quân hỗn hợp, là “dự thảo” thì từ ba hôm trước, chiến dịch di tản đã được thực hiện mỗi đêm. Ban ngày sinh hoạt trong khu vực xanh, nơi đặt Tổng hành dinh, vẫn bình thường.

Một nguồn tin ngoại giao Châu Âu xác nhận là quyết định tái phối trí liên quan đến quân đội Mỹ và các nước khác trong liên minh. Môi trường an ninh tại Bagdad xuống cấp và các nhóm võ trang Iraq liên tục đe dọa. Lãnh đạo phe Shia Iraq, Moqtada al Sadr, một thời gian ủng hộ phong trào phản kháng chống chế độ tham nhũng, nay quay sang chống Mỹ, kích hoạt mạng lưới dân quân “Mahdi” và đe dọa Mỹ coi chừng gặp một Việt Nam thứ hai.

Nhiều nhóm bán quân sự, đã được gia nhập vào lực lượng an ninh Iraq, bị nghi ngờ là đóng vai trò nòng cốt đàn áp phong trào chống tham nhũng và sự can thiệp của Iran. Từ tháng 10 đến nay, xảy ra hàng trăm vụ bắt cóc, ám sát mà không rõ thủ phạm. Trong những tháng gần đây, khu vực xanh an toàn ở thủ đô Iraq bị pháo kích hàng chục rocket.

Câu hỏi đặt ra là trong số 5.200 quân Mỹ, bao nhiêu người sẽ tiếp tục ở lại thủ đô Iraq?

Deach sẽ hồi sinh?

Nếu Mỹ bị phân tâm, phân lực, tương lai Trung Đông ra sao? Phe Hồi giáo Shia tại Iraq và tàn quân Daech khai thác như thế nào? La Croix mời hai chuyên gia phân tích.

Tuy suy yếu, nhóm đầu não bị tiêu diệt, nhưng Daech có cơ may hồi sinh. Theo chuyên gia người Kurdistan Adel Bakawan, không phải chỉ có Mỹ phân tâm, mà không một ai ở Iraq chiến đấu chống Daech. Đặc biệt là người Kurdistan vì họ thất vọng, bị phản bội. Người Kurdistan ở Iraq đòi hỏi phải có một thỏa thuận chính trị trước đã. Họ không muốn đổ xương máu bảo vệ lãnh thổ để rồi sau đó trao cho phe Shia kiểm soát.

Nhà phân tích Elie Tenenbaum, thuộc Trung tâm Nghiên cứu Quan hệ Ngoại giao Pháp, cũng bi quan: Mỹ có thể rút đi bất cứ lúc nào vì những chính trị gia Shia từ chối ký một hiệp định quốc phòng hỗ tương Mỹ-Iraq. Hoa Kỳ rút quân là dấu hiệu phe thân Iran nắm toàn quyền. Lúc đó, Daech, thuộc hệ phái Sunni, sẽ khai thác mâu thuẫn giữa hai hệ phái, lôi kéo một bộ phận dân Iraq ủng hộ và sẽ hồi sinh.

Theo Le Monde, tình hình trong thời gian tới sẽ rất gian nan cho liên minh quốc tế và Israel. Cho dù tướng Qasem Soleimani đã chết nhưng từ 2007, Iran đã huấn luyện, trang bị, tổ chức cho nhiều nhóm võ trang mà Hezbollah chỉ là một. Được bố trí ở Syria, các toán này nhận được nhiều loại vũ khí nặng. Vụ tấn công gây thiệt hại nặng cho hai trung tâm dầu hỏa của Ả Rập Xê Út hồi tháng 9/2019, theo Washington, là do những nhóm võ trang Shia Iraq thực hiện. Từ mùa hè 2019, Israel liên tục oanh kích các cơ sở của dân quân Shia tại Syria để ngăn chặn Iran chuyển giao vũ khí nặng cho các nhóm này.

Toàn khối Ả Rập sẽ được dân chủ

Libération chú ý đến tương lai của toàn khối Ả Rập. Nhà phân tích chính trị Azmi Bishara người Palestine, tin rằng phong trào phản kháng hiện nay ở Liban và Iraq sẽ lan rộng như Mùa Xuân Ả Rập 2011 và toàn khu vực sẽ được dân chủ hóa, không trừ một nước nào.

Tìm cách leo thang xung khắc với Mỹ, Iran muốn chuyển hướng công luận Iraq, từ chống can thiệp của phe Shia vào Iraq thành cuộc chiến chống Mỹ. Thật ra, phong trào công dân Iraq bắt nguồn từ lòng khao khát tự do, không muốn Iraq bị Mỹ, Iran thống trị. Họ cũng dứt khoát muốn dẹp bỏ giới lãnh đạo chính trị thuộc hai hệ phái Hồi Giáo chia chác quyền lực, bất chấp dân chúng thất nghiệp, tương lai bế tắc.

Phong trào phản kháng đã bám sâu trong xã hội, từ Iraq, Iran cho đến Liban, Ai Cập. Tẩy chay chế độ giáo quyền (Iran) hay chế độ dựa trên tôn giáo chính trị (Liban) là mẫu số chung của phong trào dân sự nổi dậy. Vấn đề của các chế độ kiểu này là bất lực, bất tài, giỏi chia chác phú quý hơn là phục vụ dân chúng.

Theo Azmi Bishara, chắc chắn là phong trào dân chủ sẽ lan rộng và chiến thắng tại thế giới Hồi Giáo. Một khi mọi người đồng ý với nhau về nhu cầu dân chủ hóa thì lúc đó sẽ cùng nhau chọn người đứng đầu. Nói cách khác, tiến trình dân chủ hóa sẽ theo hai bước: quyết định đất nước phải được điều hành như thế nào trước khi chọn người lãnh đạo.

Donald Trump: “Iran dường như đã hạ hỏa”

Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump nói rằng Iran “dường như đã hạ hỏa” sau khi nước này phóng hỏa tiễn vào các căn cứ không quân có binh lính Mỹ ở Iraq.

Ông Trump nói rằng tên lửa Iran trong các cuộc tấn công không gây thương vong cho người Mỹ và Iraq và các căn cứ chỉ bị thiệt hại tối thiểu.

Các cuộc tấn công vào căn cứ Irbil và Al Asad diễn ra vào sáng sớm thứ Tư theo giờ địa phương.

Iran nói cuộc tấn công này là ‘cái tát vào mặt Hoa Kỳ’.

Iran cho biết họ tấn công trả đũa cho vụ ám sát tướng hàng đầu của Iran Qasem Soleimani vào tuần trước.

Vụ Hoa Kỳ dùng drone bắn chết viên tướng này là một bước leo thang lớn trong mối quan hệ đã xấu đi giữa Iran và Hoa Kỳ.

Tổng thống Hoa Kỳ nói vụ ám sát Qasem Soleimani gửi đi một thông điệp cho khủng bố: “Nếu người ta muốn sống thì đừng có đe dọa cuộc sống của người dân chúng ta.”

Bản quyền hình ảnh Bản quyền hình ảnhAFP Image caption Các cuộc biểu tình ở Washington sau cuộc tấn công bằng drone

Ông Trump cũng nói “Sức mạnh cả về quân sự lẫn kinh tế của Hoa Kỳ là đòn răn đe tốt nhất”.

Tuy nhiên ông nói “Việc chúng ta có quân đội và khí tài hùng mạnh không có nghĩa là chúng ta phải mang ra dùng.”

Ông Trump cho biết Hoa Kỳ sẽ áp dụng ngay các biện pháp trừng phạt tài chính và kinh tế bổ sung đối với Iran và sẽ duy trì cho đến khi nước này “thay đổi hành vi”.

Ông Trump trước đó đã đe dọa có hành động quân sự với Iran nếu nước này tấn công quân nhân và căn cứ của Mỹ, nhưng vào lúc này, ông chưa làm việc đã nói.

Phòng viên Bắc Mỹ BBC Aleem Maqbool cho rằng có thể có thêm các vụ trả đũa từ Tehran nhưng nguy cơ có chiến tranh tổng lực nay đã được giảm bớt chút ít.

Người trong đảng Cộng hòa đã ngay lập tức ca ngợi cách lãnh đạo của tổng thống và hậu thuẫn cho lời kêu gọi của ông rằng đồng minh của Hoa Kỳ cần làm nhiều hơn nữa.

Ông Trump kêu gọi các cường quốc châu Âu, Nga và Trung Quốc bỏ thỏa thuận hạt nhân Iran năm 2015.

Trong khi đó Thủ tướng Anh Boris Johnson nói Tướng Qasem Soleimani ”có máu của binh lính Anh trên tay ông ta”.

Ông nói tại Hạ viện rằng tướng Iran cũng chịu trách nhiệm cho một loạt các vụ tấn công thường dân vô tội.

Ông Johnson đã nói chuyện với Tổng thống Trump hôm nay, Tòa Bạch Ốc xác nhận và cho biết hai nhà lãnh đạo bàn thảo “tình hình hiện thời tại Trung Đông và đồng ý tiếp tục phối hợp chặt chẽ nhằm ủng hộ cho các lợi ích an ninh quốc gia.”

Theo RFI