Tô Lâm tại New York 22/09/2024

Tô Lâm đã chỉ đạo một vụ việc phức tạp liên quan đến nhiều quốc gia và có những diễn biến kéo dài trong nhiều năm.

– Vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh xảy ra ngày 23/7/2017 tại Berlin, Đức. Ông Thanh bị đưa về Việt Nam trái phép.
– Vụ việc này làm xấu đi quan hệ giữa Đức và Việt Nam. Đức cáo buộc Việt Nam vi phạm luật pháp quốc tế vào tháng 6/2022.
– Có thông tin cho rằng máy bay của chính phủ Slovakia được sử dụng trong vụ bắt cóc. Bộ trưởng Nội vụ Slovakia lúc đó là Robert Kalinak bị cáo buộc có liên quan.
– Khoảng tháng 4/2024, Slovakia khởi tố Tô Lâm cùng 7 người khác liên quan đến vụ bắt cóc.
– Sau khi Tô Lâm trở thành Chủ tịch nước Việt Nam vào 22/5/2024, ông được hưởng quyền miễn trừ ngoại giao. Việc truy tố ông ở Slovakia dự kiến sẽ bị đình chỉ.
– Có lẽ theo luật pháp quốc tế, người đứng đầu nhà nước của một quốc gia có quyền miễn trừ khỏi bị truy tố hình sự ở nước ngoài trong suốt nhiệm kỳ của họ. Tháng 6/2022, Chính phủ Đức khẳng định, sau 11 tháng đến Đức xin tỵ nạn, Trịnh Xuân Thanh đã bị bắt cóc tại Berlin ngày 23/7/2017 để đưa về Việt Nam. [1]

“Vụ bắt cóc được thực hiện bởi các thành viên của cơ quan mật vụ Việt Nam và các nhân viên của đại sứ quán Việt Nam tại Berlin cũng như một số công dân Việt Nam sống ở châu Âu, …” thông cáo từ phía công tố viên Đức cho báo chí biết ngày 2/6/2022. [1]

Vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh từ Đức mang về Việt Nam đã làm xấu đi mối quan hệ giữa Đức và Việt Nam và khiến Đức cáo buộc Việt Nam vi phạm luật pháp quốc tế. [2]

Slovakia đã tìm cách tránh xa vụ việc sau khi có thông tin trước đó cho rằng máy bay của chính phủ Slovakia được sử dụng trong vụ bắt cóc. [2]

Nhật báo Dennik N của Slovakia dẫn lời một số sĩ quan cảnh sát Slovakia xác nhận Thanh đã được đưa lậu về Việt Nam trên máy bay của chính phủ Slovakia.

Các nhân chứng, cho biết Bộ trưởng Nội vụ lúc đó là Robert Kalinak đã sắp xếp một máy bay chính phủ để đón một phái đoàn Việt Nam ở Praha và đưa họ đến Bratislava để dự cuộc họp với Bộ trưởng Công an Việt Nam, Tô Lâm.

Nhật báo đưa tin, người đàn ông bị bắt cóc và đánh đập được cho là đã được chuyển từ một chiếc xe tải thuê sang một chiếc ô tô thuộc đoàn xe chính thức và được đưa đến sân bay Bratislava.

Phái đoàn sau đó đã bay đến Moscow từ Bratislava, tờ Dennik N đưa tin.

Báo Frankfurter Allgemeine Zeitung ở Đức đưa tin vào tháng 5 rằng, ba ngày sau vụ bắt cóc, chiếc xe được cho là dùng để bắt cóc đã đậu trước khách sạn chính phủ Slovakia, nơi diễn ra cuộc gặp giữa hai phái đoàn Slovakia và Việt Nam, theo hồ sơ GPS. [2]

Khoảng tháng 4/2024, Slovakia đã khởi tố ông Tô Lâm cùng 7 người khác liên quan đến vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh và đưa lậu ông Thanh về Việt Nam trên máy bay của chính phủ Slovakia.

Sau khi Tô Lâm lên làm Chủ tịch nước ngày 22/05/2024, một tờ báo ở Slovakia đưa tin là Lâm không còn phải đối mặt với cáo buộc ở Slovakia về vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh. [3]

Vì quyền miễn trừ ngoại giao của Lâm nên việc truy tố ông dự kiến ​​sẽ bị đình chỉ. Luật sư Tomáš Strémy của Đại học Comenius ở Bratislava nói: “Theo luật pháp quốc tế, tổng thống của một quốc gia có quyền miễn trừ trong quá trình thực hiện chức vụ của mình, điều này mang lại cho họ sự bảo vệ khỏi bị truy tố hình sự ở các quốc gia khác trong toàn bộ nhiệm kỳ”. [3]

TS Phạm Đình Bá

Nguồn:

1. BBC. ‘Bắt cóc Trịnh Xuân Thanh’: Đức bắt thêm nghi phạm người Việt. 03/06/2022; Available from: https://www.bbc.com/vietnamese/vietnam-61682204.
2. Euronews. Slovakia probes reports of role in kidnap of Vietnamese ex-executive. 03/08/2018; Available from: https://www.euronews.com/2018/08/03/slovakia-probes-reports-of-role-in-kidnap-of-vietnamese-ex-executive.
3. The Slovak Spectator. Slovakia cancels criminal charges against new Vietnamese president. Tô Lâm has been suspected of involvement in a 2017 abduction case. 28/04/2024; Available from: https://spectator.sme.sk/c/23336677/vietnamese-president-charges-slovakia.html.