Hồi ký “Cuộc Đời Tôi” của cựu đại tá Thuỷ Quân Lục Chiến VNCH, Cuốn II nói về 22 năm phục vụ trong Quân Đội Việt Nam Cộng Hòa, từ cấp bậc Thiếu úy đến Đại Tá, xông pha trên tất cả các mặt trận từ Cà Mâu đến Bến Hải, qua Campuchia đến Hạ Lào…Tập II (1950-1975)/ Đầu năm 1968: Hành quân giải tỏa Thành Phố Huế Tết Mậu Thân 2/1968 (55)

Hành quân giải tỏa Thành Phố Huế trong biến cố Tết Mậu Thân 2/1968 (55)

Hai ngày sau khi CÐ trở về tới Sài Gòn, thì lại được lệnh của BTL/TQLC và Bộ TTM tăng phái cho Quân Ðoàn I, Sư Ðoàn 1 BB đóng tại đồn Mang Cá trong thành nội Huế. Với sự yểm trợ không vận của không quân Hoa Kỳ, toàn bộ CĐA/TQLC đã được không vận bằng C-130 ra sân bay Phú Bài (Huế) nội trong 2 ngày. CĐA/TQLC khi đó gồm có ba tiểu đoàn tác chiến, một pháo đội 105 ly (sẽ được tăng cường hỏa lực bởi pháo binh Sư Ðoàn 1) và các thành phần yểm trợ như Truyền Tin, Công Binh, Tiếp Vận. Quân số tham chiến gần khoảng ba ngàn người. Các Tiểu Đoàn của Chiến ĐoànA/TQLC gồm có: Các tiểu đoàn trưởng gồm TĐ1  Thiếu Tá Phan văn Thắng, TĐ4 Thiếu Tá Vượng và TĐ5 thiếu tá Phạm Nhã. Ở Phú Bài, CĐ tạm thời đóng quân ở gần khu vực Trung tâm huấn luyện Ðống Ða của Sư Đoàn 1 BB. BCH đóng trong Trung tâm, để đợi lệnh của BTL Sư Ðoàn 1 BB. Trong khi chờ đợi, CĐ chỉ thị cho các TĐ thực tập tác xạ (tại sân bắn của Trung Tâm) hai loại súng mới được trang bị là súng cá nhân M16 và Ðại liên M60.

Tôi có cảm nghĩ như mài gươm trước khi vào trận. Khí hậu và thời tiết tại Huế lúc đó khá lạnh và thường có mưa phùn. Bầu trời thật u ám. Tại đây tôi được nghe các sĩ quan thuộc Trung tâm cho biết là tình hình tại thành phố Huế rất tăm tối.

Từ Tòa Ðại Biểu Chính Phủ tới Phú Cam, quân CS  vẫn chiếm giữ  còn bên kia sông Hương cũng như Thành nội Huế vẫn nằm trong tay CS, chỉ còn lại đồn Mang Cá ra tới hồ Tĩnh Tâm ở phía nam, và sân bay Thành Nội ở phía tây (sân bay Tây Lộc) là còn do các đơn vị của Sư Ðoàn 1 BB trấn giữ. Tôi đã tiếp súc với đồng bào từ Phú Cam chạy lánh nạn, họ cho biết bọn CS  khi vào đánh chiếm thành phố Huế, chúng đã thủ tiêu rất nhiều người mà chúng nghi là làm việc cho chính quyền VNCH. Có một số thanh niên đã ngỏ lời xin tháp tùng theo để cùng đánh CS. Tất cả tỏ vẻ vui mừng và phấn khởi khi thấy TQLC ra tiếp tay, chứ không còn có thái độ bất hợp tác như ngày nào TQLC ra Huế để dẹp phong trào chống đối của Phật giáo miền Trung. Trước tình hình đó, tôi thấy nhiệm vụ giao phó trong tương lai không phải là dễ dàng, vì địa thế trong khu vực Thành Nội và ngoại thành rất khó tấn công, địch sẽ  lợi dụng các tường thành để cố thủ.

Thời tiết lại rất xấu, không thuận lợi cho không quân hoạt động, tác xạ cũng phải hạn chế vì đây là một cơ sở văn hóa lâu đời của Việt Nam. Dù vậy, bất cứ giá nào cũng phải cố gắng làm tròn nhiệm vụ giao phó. Ðược hai ngày thì tôi được một trực thăng Chinook (Hook) của TQLC Hoa Kỳ chở vào đồn Mang Cá gặp Chuẩn Tướng Ngô Quang Trưởng, Tư Lệnh Sư Ðoàn 1 BB. Chiếc Chinook đã bay vòng ra phía biển, hướng vào Bao Vinh để rồi đáp xuống bãi trực thăng ở góc phía Bắc thành Mang Cá. Dưới làn đạn phòng không địch không mạnh lắm, máy bay đã an toàn không hề hấn gì.

Vừa xuống trực thăng, tôi đã thấy ngay một chiếc trực thăng nằm ụ ở đó vì bị phòng không bắn hạ, gần đó có một số binh sĩ Nhẩy Dù bị thương chờ sẵn để được tải thương ra Phú Bài. Khi thấy tôi tới, họ tỏ vẻ rất vui mừng. Sau đó chiếc Chinook đã chở họ ra khỏi thành để tới sân bay Phú Bài sẽ đưa họ về hậu cứ. Một chiếc xe Jeep chờ sẵn chở tôi vào BTL Sư Ðoàn 1 BB. Vừa bước vào căn nhà hai tầng lầu, được xây từ thời Pháp thuộc, tôi gặp ngay Ðại Tá Phạm văn Phú, Tư Lệnh phó Sư Ðoàn 1 BB.

Từ chỗ quen biết đã lâu, ông vui mừng ôm lấy tôi và nói “Có cậu ra đây tớ yên trí”, chưa nói hết chuyện, thì một vài quả hỏa tiễn 122 ly của địch nổ ầm ầm ở ngoài sân cách xa đó khoảng 50 thước. Phải chăng đó là loạt đạn đầu tiên chào mừng mà cũng là dằn mặt TQLC. Tôi lên lầu trình diện Tướng Ngô Quang Trưởng Tư Lệng Sư Đoàn 1 BB. Thấy tôi ông cũng mừng nhưng không tỏ rõ trên sắc mặt (tính tình trầm lặng ít nói, bên ngoài nhìn khô khan nhưng không phải là người không có tình cảm). Ông và tôi không lạ gì nhau, vì hai binh chủng Nhẩy Dù và TQLC thường luôn gặp nhau, khi Nhảy Dù lên máy bay thì TQLC xuống. Hơn nữa, khi ông làm Tiểu Đoàn Trưởng TĐ5 Nhẩy Dù thì tôi Tiểu Đoàn Trưởng TĐ2/TQLC hai người thường gặp nhau để bàn giao nhiệm vụ, ngoài ra chúng tôi còn là Sinh Viên Sĩ Quan đồng Khóa 4 Thủ Ðức.

Sau khi hỏi han tình hình đơn vị, ông cho biết qua tình hình địch và giao nhiệm vụ cho Chiến Ðoàn giải tỏa khu vực tây nam Thành Nội từ Tây Lộc tới cửa Ngọ Môn, nơi có trụ cột cờ (Cột Cờ Phu Văn Lâu). Sau đó tôi tạt qua Bộ Tham Mưu Sư Ðoàn lấy thêm một số tin tức rồi dùng trực thăng bay trở lại Phú Bài, cũng trên đường bay cũ, tương đối phòng không địch ít hơn. Về tới Trung tâm Huấn Luyện Ðống Ða Phù Bài, tôi cho các TĐT biết qua về tình hình và chuẩn bị để ngày hôm sau di chuyển tới gần tòa Khâm Sứ cũ, xuống tàu đổ bộ để vào đồn Mang Cá. Ngày hôm sau, CĐA/TQLC được quân xa chở tới nơi gần xuống tàu. Ðịch từ phía bên kia sông Hương (chợ Ðông Ba) không thấy phản ứng bằng pháo kích. Một thời gian sau, đoàn tàu chạy ra phía biển rồi tiến vào bến Bao Vinh (khu vực này quân ta đang kiểm soát). Từ đó, CĐ tiến quân theo phía bắc tường thành nội để vào cổng phía tây bắc đồn Mang Cá kế cận bệnh viện Nguyễn tri Phương.

Như lệnh hành quân đã phổ biến, CĐA/TQLC ra khỏi cổng chính. Khi đó Lữ Ðoàn 1 Dù đã rút đi. Căn cứ theo nhiệm vụ, TĐ4/TQLC rẽ phải để tiến về hướng tây bắc Thành Nội có cửa Tây Lộc. BCH/CĐA/TQLC và hai TĐ1 và TĐ5/TQLC di chuyển qua hồ Tĩnh Tâm để rẽ phải hướng về trại Quân Cụ nằm ở phía tây nam sân bay Thành Nội (còn gọi là sân bay Tây Lộc). Khi tiến tới cửa Nam Cấm thành (khu nhà Vua ở) tôi đã có ý định xử dụng pháo binh bắn sập cửa thành (bị đóng kín) để cho một đơn vị tiến vào, nhưng sau thấy khu vực đó khó tiến quân, vì có nhiều tường cao xây ngăn cách ra từng ô rất thuận lợi cho địch cố thủ, nên bỏ qua. CĐ tiến tới trại Quân Cụ không gặp phản ứng địch. CĐ bố trí BCH tại trại Quân Cụ. TĐ1/TQLC đánh dọc theo bờ tường Cấm thành để tiến tới Mục tiêu cửa nhà Ðồ, góc thành phía tây nam nhìn ra ngã ba Kim Long đi An Lổvà Văn Thánh.

Khí hậu, thời tiết vẫn xấu, u ám, lạnh giá, đôi lúc mưa phùn, khiến cuộc hành quân thêm khó khăn. Khi các đơn vị tiến gần đến bờ thành thì VC bắt đầu nổ súng, đồng thời một vài quả đạn hỏa tiễn 122 ly của địch đặt tại Phú Cam bắn vào khu vực BCH Chiến Ðoàn. Ta phản pháo nhưng hạn chế vì sợ làm tổn hại đến tài sản và sinh mạng của dân. Các đơn vị tiến quân, vì địa thế trống trải, phải băng qua các nhà của dân, có hàng kẽm gai và vườn tược bao quanh, hơn nữa địch ẩn nấp trong các hầm đào sâu vào chân tường cũng như ở trên tường thành của Thành Nội. Dùng súng cá nhân không hề hấn gì cho địch, nên chỉ xử dụng lựu đạn, súng phóng lựu hoặc súng không dật 57 ly. Pháo binh cũng không ăn thua gì nên ít xử dụng.

Ðụng độ một thời gian ngắn, thì TĐ5/TQLC đã bám được lên mặt tường thành. Kết quả trong những giờ đầu, ta đã tịch thu được một số vũ khí kể cả súng cối và đại liên. Trận chiến cứ kéo dài từ ngày này sang ngày khác, các đơn vị của CĐA/TQLC tiến quân khá chậm vì địch phản ứng rất mạnh. TĐ5/TQLC đã có lần bị đánh tụt xuống tường thành, rồi sau đó lại tìm cách lấy lại. Hỏa tiễn 122 ly của địch ở Phú Cam lâu lâu lại bắn tới theo lời yêu cầu của địch bằng vô tuyến với bên ngoài, BCH/CĐA/TQLC theo dõi nên biết rất rõ, và mỗi lần chúng chuẩn bị xử dụng pháo binh yểm trợ là BCH/CĐ thông báo ngay cho các đơn vị để coi chừng. Ðể làm tê liệt các ổ súng nặng của địch bố trí ở chân tường thành, đơn vị TQLC Hoa Kỳ, cũng đã đến tăng cường trong khu vực cửa Thượng Tứ và Ðông Ba, đã cho một chiếc xe “Ontos trang bị 6 nòng 75 ly” để yểm trợ cho TQLC Việt Nam bắn phá các ổ súng kiên cố. Kết quả tương đối chính xác, phần nào hạn chế bớt hỏa lực của địch. Việc xử dụng trực thăng võ trang can thiệp không thực hiện được vì thời tiết quá xấu và hỏa lực phòng không địch khá mạnh.

Như trên đã đề cập, vấn đề xử dụng pháo binh yểm trợ không hữu hiệu vì địch ẩn nấp trong các hầm hố vững chắc, chỉ tổn hại cho nhà cửa của dân vô ích. Ðôi khi cố vấn Mỹ có đề nghị xử dụng pháo binh Mỹ ở An Lổ bắn yểm trợ, nhưng được một hai lần rồi phải ngừng hẳn, vì thiếu chính xác do tầm bắn quá xa, có lúc gây cả thiệt hại cho binh sĩ ta. Trong khi đó tại cửa Tây Lộc, có đơn vị của Trung Ðoàn 3/ SĐ 1 BB của Trung Tá Phan Bá Hòa và TĐ4/TQLC ở phía tây bắc, cũng ở trong tình trạng tương tự. Trận đánh cứ giằng co giữa hai bên, mà không sao đẩy chúng ra khỏi tường thành. Số thương binh mỗi ngày càng gia tăng, chứa đầy bệnh viện Mang Cá.

Các binh sĩ tử thương cũng không di tản được, phải bọc pông sô đem chôn cất ở nghĩa địa ngoài thành. Tại cửa Thượng Tứ và Ðông Ba, TQLC Hoa Kỳ với hỏa lực hùng hậu đã làm cho các cổng thành sập đổ một phần, rồi dần dần đẩy lui chúng về hướng cửa chính diện (trụ cờ), có thể chúng được lệnh rút về hướng tây để tránh bị cô lập, nếu cửa Nhà Ðồ bị đánh chiếm. Bên cạnh TQLC Hoa Kỳ có Ðại Ðội Hắc Báo của Sư Ðoàn 1 cùng sát cánh đánh về hướng cột cờ. Ðược hơn một tuần lễ, thì một ngày địch tại cửa Tây Lộc phản công mãnh liệt và đẩy lui đơn vị của Trung Ðoàn 3 BB về gần sân bay Thành Nội, nhưng sau đó đã hợp lực với đơn vị trừ bị của TĐ5/TQLC phản công lại và dồn chúng về vị trí cũ. Sau đó thì áp lực của TĐ4/TQLC và Trung Ðoàn 3 BB ngày càng mạnh, khiến địch phải dần dần thoát ra khỏi cửa thành để lùi về hướng Kim Long. Dưới sự yểm trợ mạnh mẽ của các loại vũ khí  kể cả súng không giật hạng nặng của Hoa Kỳ tăng cường, hai TĐ1 và TĐ5/TQLC ngày càng siết chặt vòng vây, tiến trên mặt tường thành từ hố này qua hố khác cũng như len lỏi qua các nhà cửa, vườn tượt để nhắm vào vị trí cuối cùng của địch là cửa Nhà Ðồ. Nếu chiếm được mục tiêu này thì sẽ  khóa chặt lối thoát của lực lượng địch còn lại ở phía đông.

Trong Cấm thành cũng đang bị TQLC Hoa Kỳ đánh tới. Vì vậy địch đã dồn về khu vực cửa Nhà Ðồ để tránh bị tiêu diệt toàn bộ. Do đó, trong đêm cuối cùng gần sáng, hỏa lực địch đã xử dụng rất mạnh như có ý định phản công, để đánh lừa quân ta. Nhưng hiểu rõ ý đồ đó, tôi đã ra lệnh cho các đơn vị tấn công khi trời vừa rạng sáng, kết cuộc là địch một phần lớn đã thoát được ra ngoài thành theo cửa Nhà Ðồ. Số còn lại cản hậu bị quân ta bắn hạ và bắt làm tù binh. Nhiều vũ khí nặng và cá nhân bị tịch thu. Trên cửa Nhà Ðồ, TĐ5/TQLC tràn vào thì thấy mấy tên CS nằm chết, tay còn ôm lấy khẩu đại liên đầy đạn chưa bắn hết. Trong khi đó thì Ðại Ðội Hắc Báo của Sư Ðoàn 1 cùng với TQLC Hoa Kỳ tiến tới trụ cờ cửa chính diện cùng với một đơn vị của TĐ1/TQLC và lá cờ Vàng Ba Sọc Đỏ được kéo lên thay thế cho lá cờ đỏ máu của CS đã treo được gần một tháng trời.

Trận đánh giải tỏa thành nội Huế coi như kết thúc. Ðịch ước lượng một Trung Ðoàn trong khu vực hành quân đã tẩu thoát về hướng Văn Thánh. Số tử thương mà chúng để lại trận địa gần 100 tên, bị cầm tù trên 15 tên. Tổng kết lại, riêng về phía Chiến Ðoàn A/TQLC trên nửa tháng chiến đấu, số thiệt hại về nhân mạng gần 100 binh sĩ tử thương và bị thương. Sau đó BCH/CĐA di chuyển về trú đóng tại khu Quốc Tử Giám Kinh Đô. Các đơn vị được một thời gian ngắn để nghỉ ngơi và củng cố lại. Tại đây CĐA/TQLC đã được Ðại Tướng Cao văn Viên, Tổng TMT quân lực VNCH từ Sài Gòn ra viếng thăm. CĐ như thường lệ đã tường trình lại trận đánh đầy cam go và sự thiệt hại của hai bên. Cũng nhân dịp, trước Ðại Tướng Viên, Trung Tướng Lãm, Chuẩn Tướng Trưởng tôi đặt vấn đề thăng cấp tại mặt trận để thượng cấp giải quyết. Sở dĩ phải đưa ra là vì từ trước tới giờ các quân sĩ được đề nghị thăng cấp ngoài mặt trận đã không thực hiện một cách nhanh chóng, có khi phải mất đến 5, 6 tháng mới có quyết nghị về tới đơn vị, lúc đó đã có nhiều binh sĩ đã tử trận qua các trận chiến sau đó, thay vì thưởng ngay tại chỗ khi trận đánh kết thúc, quyết định sẽ tới sau. Như vậy sẽ cổ võ và làm tăng thêm tinh thần chiến đấu của các cấp. Ðại Tướng Viên ghi nhận và khi trở về ông sẽ ra lệnh cho các phòng sở thuộc Bộ Tổng Tham Mưu điều chỉnh lại.

Xét cho cùng thì hầu hết các Ban Tham Mưu, phòng sở tại hậu cứ, làm việc rất quan liêu hành chánh, trong khi đất nước ở trong tình trạng chiến tranh, quân sĩ đang chiến đấu ngày đêm ở ngoài chiến trường. Ðó là không đề cập tới vấn đề phe nhóm xẩy ra trong Quân Ðội, người của ông này, ông kia được thăng cấp nhanh chóng, giữ các nhiệm vụ quan trọng, bất kể đến khả năng, tác phong, kinh nghiệm chiến đấu, dẫn đến sự bất mãn, làm suy yếu tinh thần chiến đấu trong Quân Ðội.

Nghỉ ngơi được vài ngày thì CĐA/TQLC được lệnh di chuyển tới lục soát khu vực phía bắc sân bay Phú Bài tức quận Phú Thứ. Tại đây, địch phần lớn là địa phương. Sau khi thành nội Huế được giải tỏa, chúng đã phân tán mỏng rút về hướng tây Phú Bài, và đã không gặp một kháng cự nào của VC. Dân tình đã trở lại làm ăn bình thường. Được biết dân chúng cũng đã khám phá ra nhiều ngôi mộ bị VC chôn tập thể khi chúng đã làm chủ tình hình một thời gian. Ðây chỉ là một trong nhiều địa điểm mà VC đã thực hiện khi chiếm đóng thành phố Huế, chẳng hạn như gần trường học bên Ðông Ba, Gia Hội, trên đường từ đền Văn Thánh vào A Sao, A Lưới. Tài sản của đồng bào trên đường Trần Hưng Ðạo và Gia Long là thiệt hại nhiều hơn cả.

Vài ngày sau, CĐ lại di chuyển tới Văn Thánh (phía tây thành phố Huế khoảng 5, 6 cây số) để hành quân tảo thanh trong khu vực. Như trên đã nói, địch sau khi bị thiệt hại nặng, chúng đã rút về khu rừng núi trong khu vực A Sao, A Lưới, nên CĐA/TQLC hoạt động khoảng một tuần lễ thì được lệnh của BTL/TQLC trở về hậu cứ Sài Gòn.

[Bấm Vào Đọc Bài Trước]

[Bấm vào đọc tiếp]