Theo nhật báo Inquire của Philippines, vào chủ nhật 07/05/2017, đích thân ông Sung Kim, đại sứ Mỹ tại Manila tuyên bố không có chuyện tổng thống Trump nhắm mắt làm ngơ: lập trường cơ bản của chính phủ Hoa Kỳ tại Biển Đông không thay đổi. Mỹ tiếp tục bảo tự do hàng hải tại Biển Đông vì quyền lợi của Mỹ và của cộng đồng quốc tế.

Tư lệnh hạm đội Thái Bình Dương của Mỹ, đô đốc Scott Swift, cũng khẳng định “chính sách Biển Đông không thay đổi và cần phải giải quyết theo quy định của Hiến Chương Liên Hiệp Quốc Về Luật Biển UNCLOS”,  khi được hỏi phải chăng tổng thống Donald Trump đánh đổi Biển Đông để làm giảm căng thẳng tại Bắc Hàn.

Trong tuần qua, New York Times và CNN cho rằng chiến thuyền của Mỹ, từ ba tháng nay không tuần tra tại Biển Đông và tổng thống Trump không cho hạm đội tuần tra dưới 12 hải lý, sát các đảo bị Trung Cộng chiếm đóng, là để làm hài lòng Bắc Kinh. Tổng thống Trump cố gắng đổi lấy sự hợp tác của Trung Cộng trên hồ sơ hạt nhân và tên lửa của Bình Nhưỡng đe dọa an ninh Hoa Kỳ.

Đang viếng thăm Ấn Độ để thắt chặt hợp tác hải quân Mỹ-Ấn, đô đốc Scott Swift, tư lệnh hạm đội Thái Bình Dương (hạm đội 7 và hạm đội 3) cũng phủ nhận tin cho là hải quân Mỹ được lệnh “án binh bất động” ở Biển Đông. Ông lên án chính sách dùng vũ lực và áp đặt bằng sức mạnh của Trung Cộng tại Biển Đông. Chiến lược “một con đường, một vành đai” của Bắc Kinh, theo đô đốc Scott Swift, đang gây lo ngại cho khu vực. Hải Quân Hoa Kỳ và Ấn Độ đang tìm cách tăng cường hợp tác song phương để đề phòng cũng như chuẩn bị một cuốc “tập trận khổng lồ”, phong tỏa tàu ngầm, vào tháng 07 tới. Các tin tức này được báo Ấn Độ loan tải hôm thứ bảy 06/05/2017.

Cho dù Mỹ có giảm hoạt động ở Biển Đông hay không, Philippines vẫn tiếp tục bảo vệ Pag-asa, đảo lớn nhất mà quân đội Philiipines kiểm soát trong quần đảo Trường Sa. Bộ trưởng Quốc Phòng Philippines Delphin Lorenzana nhận định như trên và “hy vọng quyền tự do lưu thông vẫn được duy trì” khi trả lời câu hỏi của báo chí về tin đồn Donald Trump giảm sự hiện diện của Hải Quân Mỹ tại Biển Đông.

Tú Anh