Từ lâu, tất cả thế giới tập trung vào chủ nghĩa khủng bố, thế mà trong thập niên lại đây một nguy cơ chiến tranh giữa các cường quốc trên thế giới đã ló dạng trở lại. Lần đầu tiên kể từ ngày sụp đổ của bức tường Berlin, các nhà tư tưởng quân sự tại Hoa Kỳ, Châu Âu và Châu Á đang nghiêm chỉnh nghiên cứu đến những gì là một cuộc xung đột dường như có thể xảy ra giữa các cường quốc.

Đối với một thế giới đang ở trong tình trạng không thiếu vũ khí hạt nhân, đó là điều đáng báo động. Như tôi đã viết vào tháng trước, hiện nay không chỉ là vấn đề đáng tin – nếu còn hạn chế – nguy cơ xung đột giữa nước Nga và khối NATO, nhưng có thể nguy hiểm hơn là cuộc chiến tranh nguyên tử.

Tuần trước, Hoa Kỳ dựa trên viện nghiên cứu RAND Corporation– cùng với sự  nghiên cứu của mình về khả năng của cuộc chiến tranh đối với thành viên NATO ở trong vùng Baltic – đã công bố ý tưởng mới nhất về những khả năng đụng độ giữa Hoa Kỳ và Trung Cộng sẽ như thế nào. Đối với RAND, báo cáo này không có sự chỉ đạo trực tiếp về chính sách của chính phủ Hoa Kỳ – mặc dù vậy, RAND từ lâu đã được coi là một nguồn tư tưởng lớn đối với giới quân sự Mỹ.

Báo cáo nhấn mạnh rằng trong khi chiến tranh đã suy tính trước giữa Washington và Bắc Kinh là “khó xảy ra”, tuy nhiên do sự hành xử sai về tranh chấp lãnh thổ giữa Trung Cộng và đồng minh của Hoa Kỳ như Nhật Bản và Philippines là một “nguy hiểm” mà “ không thể bỏ qua.”

RAND đã xét đến hai tình huống khác nhau, một cho là xung đột bất ngờ xảy ra hiện nay, và hai là đụng độ xảy ra trong 10 năm tới. Giả sử rằng quân sự và kinh tế của Bắc Kinh tiếp tục gia tăng ở mức hiện tại, thì dự đoán rằng Trung Cộng có khả năng thu ngắn khoảng cách khác biệt quân sự với Hoa Kỳ trong thập niên tới.

Ngay bây giờ, Quân đội Trung Cộng được xem là có thể có khả năng làm đổ máu và cản mũi Hoa Kỳ trong khu vực. Washington có thể mất một Hàng Không Mẫu Hạm và một số tàu chiến trong giai đoạn mở đầu cuộc chiến, RAND cảnh báo, trích dẫn những tiến bộ của Trung Cộng với các hỏa tiễn tự hành cũng như những tàu ngầm.

Bản báo cáo không ước tính được số binh sĩ thương vong, nhưng có thể là đáng kể. Mất một Hàng Không Mẫu Hạm hay một Khu Trục Hạm có thể chết cả hàng ngàn binh sĩ ngay lập tức.

Đồng thời, có thể Bắc Kinh và Washington sẽ mở các cuộc tấn công không gian mạng làm tê liệt hệ thống liên lạc điện toán.

Cũng như báo cáo gần đây cho rằng, hiệu quả của Trung Cộng sẽ khó mà đánh giá – vì Trung Cộng từ lâu không tham gia vào một cuộc xung đột lớn kể từ ngày có cuộc chiến  xâm lược Việt Nam vào năm 1979. [tiềm lực quân sự TC không biết được chính xác tới đâu].

Quyết định thực sự là Washington sẽ có bao nhiêu lực lượng quân sự đáp ứng chiến trường châu Á Thái Bình Dương. Những mối đe dọa và các trách nhiệm nơi khác sẽ không được bỏ qua – Trung Đông gần như chắc chắn vẫn là một mớ hỗn độn và nguy cơ những hành động của Nga ở châu Âu thực sự phải để ý đúng mức.  Hoa Kỳ có trữ lượng phi cơ và tàu chiến dự trữ để đáp ứng nhu cầu…

Cho dù một cuộc xung đột chỉ phải chịu đựng vài ngày, vài tuần hoặc kéo dài một năm hoặc hơn, Washington gần như chắc chắn sẽ có khả năng tấn công rộng rãi vào các mục tiêu chiến trường của Trung Cộng – bao gồm, ít nhất một cách hạn chế vào lục địa Trung Cộng. Theo thời gian, Bắc Kinh có thể phải đối mặt với sự tàn phá rộng lớn, nếu không phải tất cả, các căn cứ chủ yếu của lực lượng Hải Quân Trung Cộng. RAND dự đoán, tàu ngầm thế hệ cũ [của TC] có khả năng sẽ dễ dàng bị lộ mục tiêu, mặc dù điều đó có lẽ sẽ khó hơn vào năm 2025 [kỹ thuật tàu ngầm TC sẽ tối tân hơn].

Các trận chiến thực sự tiêu hao, tuy nhiên, tiêu hao chính là kinh tế – chiến tranh luôn luôn là như vậy khi các cường quốc đối đầu nhau. Trước mắt, hậu quả đối với Trung Cộng có thể bị tàn phá.

Washington và Bắc Kinh là hai quốc gia có nền giao thương quan trọng bậc nhất hiện nay. Báo cáo ước tính rằng 90 phần trăm thương mại song phương sẽ chấm dứt nếu cuộc chiến xảy ra trực diện trong một năm. Điều đó sẽ làm tổn thương cả hai bên, nhưng lợi điểm là Hoa Kỳ có khả năng có thể tiếp tục kinh doanh với nhiều nước còn lại trên thế giới, trong khi hầu như tất cả hàng nhập khẩu và xuất khẩu của Trung Cộng sẽ phải vượt qua bằng đường biển thông qua chiến trường của vùng chiến tranh.

Quan trọng nhất, Trung Cộng có thể bị cắt các nguồn năng lượng quan trọng từ bên ngoài, trong khi chuỗi cung cấp năng lượng của Washington sẽ ít bị ảnh hưởng.

RAND ước tính một cuộc chiến tranh châu Á kéo dài một năm sẽ sụt giảm từ  5-10 % GDP của Hoa Kỳ, và tin rằng nền kinh tế của Trung Cộng có thể giảm đến 25% GDP.

Đây là những lý do chính đáng tại sao cuộc chiến tranh không bao giờ nên xảy ra. Thậm chí nếu tính toán sai lầm đã đẩy cả nước đến bờ vực thẳm, đó là tất cả nhưng không thể làm cho một phía đẩy đến cạnh hố chiến tranh. Sự nguy hiểm, do đó , nếu có hành động thiếu suy xét có thể leo thang thành một cuộc chiến thế giới [Third World War]

Trong trường hợp giữa Hoa Kỳ và Trung Cộng, các nhà phân tích của RAND cho biết họ tin rằng sự leo thang hạt nhân có khả năng sẽ tránh khỏi ngay cả khi cả hai bên đã xảy ra trận chiến trên không và trên biển. Đó là một sự khởi đầu quan trọng về ý niệm quân sự của các quốc gia Tây phương từ những ngày của cuộc Chiến Tranh Lạnh [Cold War], khi leo thang hạt nhân được xem là một kết quả không thể tránh khỏi của bất kỳ cuộc đụng độ thường trực.

Cho dù chắc chắn có những câu hỏi khác nhau. Chiến tranh, tự nó có xu hướng phát triển khủng khiếp bởi động lực nội bộ, và sự xúc tác nhằm xử dụng đến vũ khí mạnh hơn là luôn luôn có thể xảy ra.

Đến giờ này, không có bằng chứng rằng Bắc Kinh đã thông qua suy nghĩ của Moscow về “tấn công hạt nhân hạn chế”, có nghĩa là xử dụng một đầu đạn nguyên tử duy nhất một cách bất ngờ đối với một kẻ thù phương Tây gục xuống và kết thúc cuộc xung đột. Nhưng nó có thể tưởng tượng những gì xảy ra !

Nó đang trở nên ngày càng quan trọng để xem xét tình huống như thế này. Nếu chúng ta không suy nghĩ [không có hành động] thì không thể tưởng tượng một sức mạnh lặng lẽ – hoặc còn tệ hơn – xảy đến một cách đột ngột và tàn nhẫn trở thành hiện thực.

Lê Thành Nhân (chuyển ngữ)

Bản anh ngữ:

 http://www.reuters.com/article/us-commentary-china-apps-idUSKCN10I0WB

Tác giả:

Peter Apps: Bình luận gia về vấn đề toàn cầu của hãng Reuters, viết về các vấn đề quốc tế, toàn cầu hoá, xung đột giữa các quốc gia và các vấn đề quan trọng khác. Ông là người sáng lập và giám đốc điều hành của Dự Án Nghiên Cứu của Thế Kỷ 21-(Project for the Study of the 21st Century PS21: https://projects21.org/) , một tổ chức phi quốc gia, phi đảng phái, nghiên cứu độc lập với London và Washington. Trước đó , ông đã từng  làm phóng viên cho Reuters 12 năm, bao gồm quốc phòng, biến cố chính trị và các thị trường mới. Kể từ năm 2016, ông trở thành thành viên của Quân Đội Trừ Bị Anh Quốc và đảng viên của đảng Lao Động Anh (UK Labor Party)