1) Trung Cộng, Đài Loan với quần đảo Pratas

Tháng 8 mở đầu với những cuộc bàn tán sôi động về cuộc tập trận đổ bộ của Trung Cộng mô phỏng việc đánh chiếm quần đảo Pratas hiện do Đài Loan kiểm soát ở Biển Đông.

Một tình huống khá trớ trêu đã xảy ra liên quan đến truyền thông Nhật Bản, Trung Cộng và Đài Loan ngày hôm qua 3/8.

Như hãng tin Kyodo News ngày 3/8 trích dẫn một bài viết của giáo sư Đại Học Quốc Phòng của Trung Cộng Lý Đại Quang cho biết Trung Cộng sẽ tiến hành cuộc tập trận đổ bộ quy mô lớn mô phỏng việc đánh chiếm quần đảo Pratas (Đông Sa). (LINK)

Tin tức này được hãng tin Nhật Bản rút ra từ một bài mà họ Lý viết cho số tháng 8 của tờ Tử Kinh ở Hồng Kông. (LINK)

Trước đó, cuộc tập trận được tờ Kyodo News dẫn nguồn ẩn danh tiết lộ lần đầu tiên vào tháng 5/2020. Vì vậy, Kyodo News cho rằng bài viết của Lý đã củng cố tin tức trước đó của họ, nên viết rằng: “Đây là lần đầu tiên một nhân vật có liên hệ với quân đội Trung Cộng thừa nhận sự việc này”.

Bản tin của Kyodo lập tức gây xôn xao sau khi được truyền thông Đài Loan trích dẫn lại. Tuy nhiên, phóng viên Hoàn Cầu thời báo sau đó đã liên hệ với Lý Đại Quang và ông này thừa nhận ông chỉ đọc tin tức  về cuộc tập trận từ Kyodo News. (LINK)

Tờ báo Trung Cộng cũng không quên bình luận thêm về cuộc tập trận này với giọng điệu quen thuộc.

“Một chuyên gia quân sự yêu cầu giấu tên ở Bắc Kinh nói với Hoàn Cầu Thời Báo rằng “đánh chiếm các đảo không phải là một nhiệm vụ khó khăn. Quân Đội Trung Cộng (PLA – People’s Liberation Army) có khả năng đánh chiếm chúng trong vòng một hoặc hai giờ, và không có thương vong. Nhưng hành động này sẽ gây ra tác động đáng kể đến tình hình Biển Đông và PLA sẽ chỉ hành động khi đại lục tin rằng hành động này là cần thiết”.

Tuy nhiên, sự cố “tin tức lặp vòng” (circular reporting) này của Kyodo News không hẳn có nghĩa là tin tức ban đầu của họ về cuộc tập trận trong tháng 8 không chính xác.

Nhiều nhà quan sát lo ngại căng thẳng sẽ tiếp tục leo thang ở Biển Đông cũng như eo biển Đài Loan trong thời gian tới, hoặc thậm chí bùng phát thành một cuộc xung đột.

Một trong số đó là cựu Thủ tướng Úc Kevin Rudd với bài viết trên tờ Foreign Affairsngày 3/8: Beware the Guns of August-in Asia (Hãy cảnh giác với lửa đạn tháng 8 ở châu Á, lấy ý từ tác phẩm đoạt giải Pulitzer “The Guns of August” của sử gia Barbara W. Tuchman về hoàn cảnh bùng phát Thế chiến thứ nhất).

Cho đến thời điểm hiện tại, cả ba bên – Bắc Kinh, Đài Bắc và Washington – vẫn chọn ở bên trong các giới hạn rộng rãi về hành vi cho phép. Và mặc dù chính quyền Dân tiến ở Đài Bắc bạo dạn, nhưng họ không liều lĩnh. Tuy nhiên, trong môi trường chính trị hiện tại, chính quyền Trump có thể chọn leo thang, bằng cách cho phép chuyến thăm của hải quân Hoa Kỳ đến một cảng Đài Loan. Hiệu ứng kích động của một hành động như vậy sẽ khiến giới lãnh đạo Trung Cộng không thể bỏ qua về mặt chính trị. Có thể hình dung rằng Trung Cộng có thể trả đũa bằng cách châm ngòi một cuộc xung đột ở “cường độ thấp”, tập trung vào các đảo ngoài khơi của Đài Loan, như quần đảo Đông Sa hoặc đảo Ba Bình (đều ở Biển Đông) hoặc đảo Ô Khâu (ngay ngoài khơi đại lục).

Một kịch bản khác có nguy cơ leo thang trở thành chiến tranh được ông Kevin Rudd nêu ra là tàu chiến hoặc máy bay Mỹ và Trung Cộng va chạm ở Biển Đông.

2) Su-30MKK của Trung Cộng bay đến đảo Xu Bi

Ngày 3.8, một đài truyền hình ở Hồ Nam phát một đoạn phim tài liệu về lữ đoàn không quân của Trung Cộng , với những hình ảnh về phi vụ kéo dài 10 tiếng ở Biển Đông của các chiến đấu cơ Su-30MKK.

Phân tích hình ảnh cho thấy các chiến đấu cơ cất cánh từ căn cứ Đại Thác Phố ở thành phố Trường Sa thuộc tỉnh Hồ Nam, Trung Cộng . Đây là căn cứ của lữ đoàn không quân 54, biệt danh là “Tiếng Sét” (Thunderbolt) của Trung Cộng .

3)Hàng Không Mẫu Hạm Sơn Đông chuẩn bị rời cảng

Hình ảnh vệ tinh chụp ngày 3/8 cho thấy Hàng Không Mẫu Hạm Sơn Đông của Trung Cộng có dấu hiệu chuẩn bị rời cảng Đại Liên.

Cụ thể, trong bức hình chụp lúc 9 giờ 25 phút, giờ Việt Nam, có hai tàu kéo đang kéo tàu Sơn Đông rời khỏi vị trí neo đậu ở cảng.

Đây là dấu hiệu thường thấy mỗi khi tàu rời cảng. Chúng ta hãy chờ các hình ảnh vệ tinh trong ngày hôm nay hoặc những ngày kế tiếp để xác nhận việc này!

Các tường thuật trước đây về cuộc tập trận đổ bộ của Trung Cộng vào tháng 8 có đề cập đến việc triển khai một trong hai hoặc cả hai Hàng Không Mẫu Hạm  của Trung Cộng .

4) Philippines không tập trận với bên nào khác ở Biển Đông

Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Delfin Lorenzana ngày 3/8 cho biết Tổng thống Rodrigo Duterte đã ra lệnh cho quân đội không tập trận với hải quân các nước khác ở khu vực Biển Đông nằm ngoài lãnh hải 12 hải lý của nước này vì lo ngại làm gia tăng căng thẳng ở khu vực. (LINK)

Chi tiết này khiến tôi không khỏi nhớ đến một đề xuất gây tranh cãi của Trung Cộng trong các cuộc đàm phán về Bộ Quy Tắc Ứng Xử ở Biển Đông (COC) trước đây. (LINK)

“Các bên sẽ không tổ chức tập trận quân sự chung với các nước bên ngoài khu vực, trừ khi các bên liên quan được thông báo trước và không bày tỏ sự phản đối”.

Với mệnh lệnh của mình, Tổng thống Duterte trên thực tế đã tự nguyện chấp nhận những đòi hỏi vô lý của Trung Cộng .

5) Ngoại trưởng Mỹ điện đàm với đồng cấp Singapore, Indonesia về Biển Đông

Các thông cáo từ Bộ Ngoại giao Mỹ thể hiện vấn đề Biển Đông là trọng tâm của các cuộc điện đàm giữa Bộ Trưởng Ngoại Giao Hoa Kỳ Mike Pompeo với Ngoại trưởng Indonesia Retno Marsudi và Ngoại trưởng Singapore Vivian Balakrishnan.

6) Trung Cộng phân loại lại khu vực hàng hải ở Biển Đông

Một tin tức cách đây vài ngày nhưng tôi cũng muốn nêu lại để đưa ra những nhận xét của mình.

Việc phân loại lại có hiệu lực từ ngày 1/8, trong đó đáng chú ý nhất là khu vực biển từ đảo Hải Nam đến quần đảo Hoàng Sa được Trung Cộng thay đổi từ “khu vực hàng hải viễn hải” thành “khu vực hàng hải cận hải”.

Với quy định mới, các tàu bè trước đây chỉ được phép hoạt động ở “khu vực cận hải” nay sẽ được phép đi đến Hoàng Sa (trước đây là “viễn hải”). Điều này sẽ gia tăng đáng kể đội tàu đủ tiêu chuẩn qua lại khu vực.

Việc phân loại như thế này ban đầu tưởng chừng chỉ có mục đích nội bộ, nhằm thúc đẩy giao thông cũng như du lịch giữa đảo Hải Nam và Hoàng Sa.

Tuy nhiên, không thể loại trừ khả năng khi lưu thông ở khu vực này trở nên nhộn nhịp, Trung Cộng sẽ áp dụng các hình thức kiểm soát, quản lý, điều tiết phi pháp nhằm phục vụ âm mưu thường trực và sâu xa hơn là biến Biển Đông thành “ao nhà”.

7) Các tin tức khác

Phó đề đốc Ấn Độ Chitrapu Uday Bhaskar gợi ý về việc các quốc gia ASEAN và Quad ra các tuyên bố chung lên án hành động phi pháp của Trung Cộng ở Biển Đông. (LINK)

CNBC nhắc nhở rằng cuộc bỏ phiếu bầu thẩm phán Tòa án Quốc tế về Luật Biển sẽ diễn ra vào tháng 8 hoặc tháng 9. Trung Cộng đã đề xuất một ứng cử viên của họ trong đợt bầu cử này. (LINK)

Duan Đặng (tổng hợp)