Lời người post: Hôm nay, một ngày quan trọng của cựu Tổng Thống Donald Trump về việc ứng viên Tổng Thống 2024. Sự việc xẩy ra hai tiểu bang Colorado và Maine loại tên Trump ra khỏi phiếu bầu dựa trên Tu Chánh Án Thứ 14. Ông Trump đâm đơn kiện lên Tối Cao Pháp Viện (TCPV). Hôm nay ngày 8/02/2024, TCPV mở phiên hearing (điều trần) đầu tiên về vụ kiện này. Dưới đây ghi lại lời tường thuật của phóng viên truyền hình CNN.
Khi nào có hearing (điều trần)? Nếu bị can [Donald Trump] quyết định tranh luận vụ kiện của mình với công tố viên, luật sư đối phương và thẩm phán đoàn TCPV, thì xin xuất hiện tại một phiên điều trần. 

Source:https://www.cnn.com/2024/02/08/politics/takeaways-supreme-court-trump-ballot/index.html

Phiên điều trần ngày 8 tháng 2 năm 2024 có mặt 9 thẩm phán của TCPV Hoa Kỳ, luật sư đại diện phía Trump và của tiểu bang Colorado. Cuộc điều trần này biện minh cho việc tiếp tục giải quyết vụ án. 
Theo tín tức trên các TV Hoa Kỳ và các phóng viên có mặt tại TCPV hôm nay ghi lại cho biết ông Trump có sự chiến thắng. 

Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ hôm thứ Năm ngày 8 tháng 2 năm 2024 đưa ra tín hiệu rằng họ sẵn sàng ủng hộ cựu Tổng Thống Donald Trump và chống lại thách thức bom tấn ném ông. Theo đó, ông Trump có đủ điều kiện xuất hiện trên lá phiếu của tiểu bang Colorado.

Trong hơn hai giờ tranh luận, chủ tịch chánh án TCPV Hoa Kỳ John Roberts và các thẩm phán bảo thủ khác đã dồn dập hỏi các luật sư đại diện cho Colorado bằng một loạt câu hỏi. Điều này đã cho thấy họ đang tìm cách đứng về phía cựu TT Donald Trump. Có thể nói rằng những câu hỏi trên căn bản lý luận nhằm đề cập đến việc liệu ông Trump có phải là một người theo chủ nghĩa nổi dậy hay không?

Thậm chí, một số thẩm phán tự do của TCPV còn đặt ra những câu hỏi khó khăn cho các luật sư [phía Colorado] đối lập với ông Trump. 

Vấn đề được đặt ra là một điều khoản trong Bản Sửa Đổi Thứ 14 sau nội chiến cấm một số quan chức nhà nước tiếp tục phục vụ trong chính phủ nếu họ tham gia vào một cuộc nổi dậy. Các cử tri thách thức Trump nói rằng vai trò của ông trong vụ tấn công vào Điện Capitol Hoa Kỳ ngày 6 tháng 1 năm 2021 khiến ông không đủ điều kiện theo “lệnh cấm nổi dậy” đó.

Sự việc này là vụ tranh chấp bầu cử quan trọng nhất mà các thẩm phán TCPV buộc phải đối diện kể từ khi TCPV có quyết định giữa Bush và Gore năm 2000 trao quyền tổng thống cho George W. Bush [con] một cách hiệu quả.

Nếu Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ hôm nay ra tín hiệu phán quyết chống lại Trump, điều đó chắc chắn sẽ kết thúc chiến dịch tranh cử của ông Trump năm 2024.

Thường thì TCPV mất vài tháng để đưa ra quyết định – và thường đưa ra các vụ án lớn nhất vào tháng 6 hằng năm. Nhưng vì tòa án đã xúc tiến các giai đoạn trước của vụ kiện bỏ phiếu cho Trump, nên có khả năng tòa án sẽ có phiên tòa nhanh chóng đưa ra quyết định có thể là trong vòng vài tuần.

Những điều cần biết từ phiên điều trần hôm thứ Năm:

Thẩm phán TCPV phe bảo thủ (trong 9 thẩm phán của TCPV có hai khuynh hướng tự do và bảo thủ / Liberty and conservative) đề xuất một số cách để có lợi cho phía Trump

Trong suốt thời gian điều trần, những thẩm phán phe bảo thủ của TCPV đã dồn dập đặt câu hỏi liệu lệnh cấm nổi dậy có nhằm áp dụng cho các cựu tổng thống hay không? Và liệu lệnh cấm có thể được thi hành mà không cần luật Quốc Hội thông qua hay không? Những thẩm phán còn đi sâu vào các câu hỏi có tính cách cơ bản về việc liệu tòa án [Colorado] loại bỏ một ứng cử viên khỏi lá phiếu có phải là dân chủ hay không?
“Vị trí của bạn có tác dụng tước quyền bầu cử của cử tri ở một mức độ đáng kể”, thẩm phán bảo thủ Brett Kavanaugh nổi bật nhất trong những cuộc trao đổi với các luật sư. “Còn nguyên tắc nền tảng, nếu bạn đồng ý, của nền dân chủ thì sao?”

Phán quyết của TCPV có ý nghĩa đối với các tiểu bang khác có ý định thách thức với điều kiện của Trump đang chờ giải quyết. Tuy nhiên, Chủ tịch TCPV John Roberts cho biết, hậu quả từ phán quyết chống lại Trump có thể còn rộng hơn. Nếu Trump bị loại khỏi cuộc bỏ phiếu ở Colorado, John Roberts dự đoán rằng các tiểu bang khác cuối cùng sẽ cố gắng loại các ứng cử viên khác ra khỏi cuộc bầu cử trong tương lai, điều đó có vẻ không phù hợp với mục đích và Lịch Sử của Tu Chính Án Thứ 14.

Chủ tịch TCPV John Roberts nói: “Sẽ chỉ còn một số tiểu bang sẽ quyết định cuộc bầu cử tổng thống trên toàn quốc. Đó là một hậu quả khá khó khăn”.

Điều quan trọng của Tu Chính Án, Mục 3, nói một phần: “Không ai được… nắm giữ bất kỳ chức vụ nào… dưới quyền của Hoa Kỳ… mà trước đây đã tuyên thệ… ủng hộ Hiến pháp Hoa Kỳ, sẽ tham gia vào cuộc nổi dậy hoặc nổi loạn chống lại những đối tượng tương tự, hoặc trợ giúp hay an ủi những kẻ thù của họ.”

Thẩm phán Kavanaugh tập trung vào một vụ án lịch sử, đáng chú ý nhất:

Một vụ án vào thế kỷ 19, Griffin, liên quan đến việc bị cáo bị kết án hình sự dựa trên thực tế trong vụ án đã đấu tranh cho Liên Minh Miền Nam. Chánh án Salmon Chase, người đang viết thư cho tòa phúc thẩm, đã ra phán quyết vào năm 1869 rằng “lệnh cấm nổi dậy” không thể được thi hành đối với thẩm phán trừ khi Quốc Hội thông qua luật.
Cựu TT Trump và các đồng minh của ông đã nêu ra sự việc trong các cuộc tranh luận bằng văn bản của họ gửi lên TCPV.

Thẩm phán Kavanaugh liên tục gợi ý và ông tin vào cái nhìn sâu sắc quan trọng về ý nghĩa của lệnh cấm nổi dậy. Điều đó cho thấy rằng ít nhất ông đang nghĩ đến việc đứng về phía Trump với lý do là các tiểu bang không thể thực thi lệnh cấm nếu Quốc Hội chưa có thông qua luật.

“Đó là bởi chánh án Hoa Kỳ một năm sau Tu Chính Án Thứ 14”. Kavanaugh nói khi đề cập đến Chase. “Đối với tôi, điều đó dường như có bằng chứng cao về ý nghĩa hoặc cách hiểu của ngôn ngữ khó nắm bắt đó”.

Thẩm phán Jackson thuộc phe tự do trong TCPV có những câu hỏi hóc búa dành cho những người đại diện tiểu bang Colorado. Đây thêm một dấu hiệu khác cho thấy tòa án đang nghiêng về quan điểm của Trump: Ngay cả một số thẩm phán tự do cũng đặt ra những câu hỏi khó cho các luật sư đại diện cho những người thách thức ông Trump.

Đáng chú ý, Thẩm phán Ketanji Brown Jackson, do TT Joe Biden đưa lên tháng 2 năm 2022, đặt câu hỏi điều khoản của Tu Chính Án thứ 14 không bao gồm từ “tổng thống”, mặc dù nó liệt kê cụ thể các quan chức khác sẽ được bảo vệ, chẳng hạn như các thành viên Quốc Hội. Đó là trọng tâm lý luận mà các luật sư của ông Trump đã nêu ra.

Thẩm phán Jackson nói: “Họ liệt kê những người bị cấm và “tổng thống” không có ở đó. “Tôi đoán điều đó chỉ khiến tôi lo lắng rằng có thể họ không tập trung vào tổng thống”.

Thẩm phán Elena Kagan đặt câu hỏi về ý nghĩa của việc một tiểu bang cấm một ứng cử viên tham gia cuộc bầu cử tổng thống rằng: “Tại sao một quốc gia duy nhất lại có khả năng đưa ra quyết định này không chỉ cho công dân của họ mà còn cho phần còn lại của đất nước?”.

Ba thẩm phán theo phe tự do của TCPV – Jackson, Sonia Sotomayor và Kagan – đều đặt ra những câu hỏi hóc búa cho cả hai bên nhưng nhìn chung những câu hỏi đều tập trung vào các điều khoản, không hỏi rộng ra ngoài. Nhiều chuyên gia dự đoán cuộc tranh luận đang đi theo hướng của Trump.

Các thẩm phán không tập trung vào hành động ngày 6/01/2021 của Trump

Chín thẩm phán đã dành rất ít thời gian cho các hành động của cựu tổng thống xung quanh vụ tấn công ngày 6/01/2021. 

Trên thực tế, có nhiều câu hỏi hơn về Nội Chiến và làm thế nào lệnh cấm nổi dậy trong Tu Chính Án Thứ 14 của Hiến Pháp được ban hành nhằm đối phó với những thành phần của tiểu bang đã chiến đấu chống lại Liên Minh.

Khi luật sư Jonathan Mitchell của Trump bị thẩm vấn, không ai trong số 9 thẩm phán hỏi liệu hành động của Trump có cấu thành một cuộc nổi dậy hay không cho đến khi thẩm phán Jackson nêu ra điều đó trong câu hỏi cuối cùng của bà.

Câu hỏi này được luật sư của ông Trump là Jonathan Mitchell giải thích hành động của cựu TT Trump không liên quan đến nỗ lực lật đổ chính phủ. “Đối với một cuộc nổi dậy, cần phải có một nỗ lực phối hợp, có tổ chức nhằm lật đổ chính phủ Hoa Kỳ thông qua bạo lực”. “Vậy quan điểm của bạn là nỗ lực hỗn loạn nhằm lật đổ chính phủ không phải là một cuộc nổi dậy?” Mitchell trả lời: “Đây là một cuộc bạo động, không phải một cuộc nổi dậy”.

Sau đó, thẩm vấn luật sư Jason Murray, đại diện cho cử tri Colorado, thẩm phán Kavanaugh đã đặt câu hỏi tại sao nên loại Trump khỏi lá phiếu khi ông ta chưa bị kết tội kích động nổi dậy? Kavanaugh lưu ý rằng có một đạo luật liên tiểu bang về nổi dậy và Trump không bị buộc tội về điều đó, mặc dù ông đang phải đối mặt với các cáo buộc khác liên quan đến hành động của ông sau cuộc bầu cử năm 2020.

Luật sư Jason Murray lập luận rằng đạo luật nổi dậy liên tiểu bang đã được ban hành trước khi Tu Chính Án Thứ 14 được thông qua và không cần phải có bản án liên tiểu bang để loại Trump khỏi cuộc bỏ phiếu.

Điều khoản này không nói rằng việc kết án là cần thiết để bị loại, mặc dù một số nhà phân tích cho biết việc kết án hình sự sẽ giúp bảo đảm rằng có thủ tục tố tụng hợp pháp trước khi bất kỳ ai bị cấm giữ chức vụ. Sau Nội chiến, hàng nghìn cựu quân nhân miền Nam đã bị cách chức mà không có tiền án.

Những lo ngại về quá trình ở Colorado

Một số thẩm phán TCPV, thuộc nhiều hệ tư tưởng khác nhau, đã đồng bày tỏ mối lo ngại của họ về sự việc diễn ra ở Colorado, dẫn đến việc Trump bị loại khỏi cuộc bỏ phiếu tranh cử năm 2024.

Những nhận xét sắc bén về chủ đề này của Kagan và Kavanaugh phù hợp với những khó chịu chung của thẩm phán đoàn TCPV – như được làm rõ qua câu hỏi của họ – với khả năng các tiểu bang khác nhau có thể giải quyết vấn đề có tầm quan trọng quốc gia này bằng cách tuân theo một loạt các thủ tục khác nhau đến chóng mặt.

Những cử tri phản đối tư cách hợp lệ của Trump đã bị kiện theo các điều khoản của bộ luật bầu cử Colorado, trong đó quy định cách xét xử các tranh chấp về quyền tiếp cận lá phiếu tại tòa án. Thông thường, những tranh chấp đó xoay quanh những vấn đề đơn giản như yêu cầu về nơi cư trú hoặc độ tuổi,  chứ không phải những vấn đề hiến pháp phức tạp về các cuộc nổi dậy.

Kagan nói với Luật Sư Trưởng tiểu bang Colorado Shannon Stevenson, người đại diện cho quan chức bầu cử hàng đầu của tiểu bang: “Nó chỉ phức tạp hơn và gây nhiều tranh cãi hơn, và nếu bạn muốn, mang tính chính trị hơn”.

Stevenson trả lời châm chước rằng rằng “theo Tu Chính Án Thứ 14, các tiểu bang có quyền thực thi Mục 3, giống như họ thực hiện các tiêu chuẩn khác của tổng thống”. 

Trước đó trong phiên điều trần, thẩm phán Kavanaugh đã trích dẫn một số dòng từ sự bất đồng quan điểm gay gắt của Thẩm Phán Tối Cao Pháp Viện của tiểu bang Colorado Carlos Samour, người đã chỉ trích các thủ tục cấp tốc và gióng lên hồi chuông cảnh báo rằng các quyền theo thủ tục tố tụng hợp pháp của Trump đã bị vi phạm.

Samour, một người được Đảng Dân chủ bổ nhiệm vào Tối Cao Pháp Viện Colorado, viết: “Tôi đã tham gia vào hệ thống tư pháp được 33 năm và những gì diễn ra ở đây không giống bất cứ điều gì tôi từng thấy trong phòng xử án”.

Những bình luận của ông đã trở thành lời kêu gọi tập hợp của những người ủng hộ Trump trong thời gian chuẩn bị diễn ra phiên tòa TCPV, vì Trump thường tuyên bố ông là nạn nhân của sự giám sát pháp lý không công bằng.

Luật sư Murray, đã mạnh mẽ bảo vệ các thủ tục của tiểu bang Colorado, cho ra rằng Trump đã gọi các nhân chứng của chính mình trong phiên tòa kéo dài một tuần, kiểm tra chéo các nhân chứng đối lập và thậm chí có thể làm chứng nếu ông ấy muốn.

Http://vietquoc.org lược dịch