Không thấy triển vọng

Các cơ quan truyền thông ngoại quốc (kể cả The Diplomat) không thấy nhiều hy vọng về một sự khai thông cho mối quan hệ Việt Nam-Trung Cộng trong chuyến đi của Ủy viên Quốc Vụ Viện Dương Khiết-Trì sang Hà Nội trong tuần này.

Báo New York Times viết :”Không giảm căng thẳng giữa Việt Nam và Trung Cộng”. BBC nhấn mạnh “Bế tắc trong đối thoại Trung Cộng-Việt Nam” và đề tựa của Reuters viết “Trung Cộng quở trách Việt Nam thổi phồng cuộc tranh cãi về giàn khoan ở biển Hoa Nam”

Truyền thông Trung Cộng có những phán đoán khác hẳn, nhận định lạc quan hơn nhiều.

Báo chí Trung Cộng: khai thông, thỏa thuận

Tân Hoa Xã, ấn bản Anh ngữ, chạy đề tựa: “Trung Cộng, Việt Nam thỏa thuận giải quyết thích hợp những vấn đề song phương nhạy cảm”. Rồi thì “Bắc Kinh, Hà Nội cam kết có hành động giải quyết va chạm”, tờ Trung Cộng nhật báo nhấn mạnh.  Một đoạn video của CCTV (Truyền hình trung ương Trung Cộng) về chuyến đi của Dương chú trọng lời tuyên bố của ông nói rằng dù mối quan hệ Trung Cộng-Việt Nam có xấu hơn hiện nay rất nhiều, hai bên cũng đều phải nghĩ đến môt đường lối nhanh chóng giải quyết vấn đề.

Căn cứ vào bài vở của truyền thông Trung Cộng, có vẻ như những cuộc hội họp của Dương Khiết Trì với các nhà lãnh đạo Việt Nam là một bước tiến chính yếu để giải quyết cuộc khủng hoảng vì giàn khoan.

Điều đó không nói lên rằng Trung Cộng sẵn lòng hòa giải. Ngược lại, mỗi bài báo đều chứa đựng điều xác quyết thông thường của Trung Cộng rằng giàn khoan là việc riêng của Trung Cộng, và Việt Nam nên ngưng lại sự sách nhiễu bất hợp pháp đối với sự vận hành giàn khoan.

Không nói đến Việt Nam đối kháng

Tất nhiên, nếu Việt Nam thực sự thỏa thuận “giải quyết thích hợp các vấn đề song phương” theo như định nghĩa của Trung Cộng, thì cuộc khủng hoảng giàn khoan hẳn cũng chấm dứt thực sự. Thay vào đó, Hà Nội có ý kiến rất khác biệt về những gì tạo nên “cách giải quyết thích hợp”.

Theo cách diễn dịch của Việt Nam, Trung Cộng chính là phía xử sự “không thích hợp” khi xâm phạm chủ quyền lãnh hải của Việt Nam.

Đồng thanh giành lẽ phài

Bằng cách bỏ qua không đề cập tới cách diễn dịch nước đôi trong những bài phóng sự của họ, ngành truyền thông Trung Cộng tự đặt mình vào vị trí hô hoán sự phạm luật, sự “chơi xấu”, khi Việt Nam tiếp tục phản đối cái giàn khoan.

Truyền thông Trung Cộng cũng mô tả chuyến đi của họ Dương không những là một thắng lợi ngoại giao, mà còn là một thắng lợi tinh thần. Tân Hoa Xã nhấn mạnh, rằng chuyến đi của họ Dương sang Hà Nội tự nó chứng tỏ rằng Trung Cộng chủ động tìm cách giải quyết vấn đề. Chuyến đi của họ Dương, theo Tân Hoa Xã, là một biểu hiện cho “sự chân thành của Trung Cộng trong việc muốn giải quyết các vấn đề bằng đối thoại và (biểu hiện cho) tính đại lượng của siêu cường (Trung Hoa)”. Truyền hình trung ương Trung Cộng CCTV nói họ Dương đã đi để giúp “sớm đưa mối quan hệ Trung Cộng-Việt Nam vào đường lối thích hợp”

Giọng điệu của những bài báo này tô vẽ họ Dương như một người thầy kiên nhẫn đến để xử sự với một học trò cứng đầu cứng cổ. Thái độ này hiển hiện rõ ràng nhất trong cơ quan truyền thông theo chủ nghĩa dân tộc mang tên Hoàn Cầu (viết bằng Hoa ngữ, đối tác của Global Times). Hoàn Cầu mô tả chuyến thăm của họ Dương như một món quà của Trung Cộng, nhằm tặng cho Việt Nam một cơ hội nữa để “tự kiềm chế trước khi quá muộn”. Trách nhiệm của họ Dương tại Hà Nội là để “minh định giới hạn cuối cùng cũng như những điều thuận và bất thuận” của tình hình.

Trịch thượng một cách mất dậy hết mức

Hoàn Cầu viết: Nói chuyện với Việt Nam, Trung Cộng “thúc giục đứa con hoang đàng hãy trở về nhà.” Dựa trên sự diễn dịch đó, có vẻ như họ Dương đến Hà Nội không phải để đối thoại thực sự, mà chỉ để giảng bài.

Sự diễn tả của truyền thông Trung Cộng, dù ra vẻ tích cực, thực ra đã được xếp đặt để chuẩn bị đầy đủ cho Bắc Kinh trong trường hợp những mối căng thẳng tiếp tục nung nấu. Mỗi bài đều nhấn mạnh vào sự sách nhiễu của Việt Nam đối với giàn khoan của Trung Cộng, và sự kiên nhẫn cùng tính cách cao thượng, khoan dung của Trung Cộng trong cách xử sự trước những sự khiêu khích ấy, bằng cách phái họ Dương sang Việt Nam để đàm phán.

Những bài báo đó cũng nhấn mạnh sự đồng thuận đạt được trong các hội nghị; những từ ngữ này sẽ được dùng chống lại Hà Nội nếu cuộc khủng hoảng tiếp diễn theo lối hiện nay. Bài vở phóng sự của truyền thông Trung Cộng gửi đi một thông điệp mạnh mẽ rằng nay tất cả tùy thuộc vào Việt Nam để đáp ứng một cách đúng đắn với những đề nghị của Trung Cộng bằng cách chấm dứt sự quấy rối và phản kháng đối với giàn khoan của Trung Cộng.

Dựa vào đó, bài của Hoàn Cầu chấm dứt bằng một lời cảnh bào rằng cộng đồng quốc tế sẽ trông chừng xem Việt Nam có làm đúng lời hay không, sau cuộc họp với họ Dương.