Dưới đây là ghi lại bài nói chuyện ngày 17/01/2009 trên  paltalk của anh Lê Thành Nhân trong Diễn Đàn Sinh Hoạt của VNQDĐ được thâu lại từ recorder…….nói về chính sách đối ngoại của tân Tổng Thống Barack Obama. 

Chính sách đối ngoại của tân TT Barack Obama

(viết lại theo lời nói chuyện trong diễn đàn Paltalk toàn cầu ngày 17/01/2009)

Những vấn đề chúng ta sẽ sắp sửa thảo luận hôm nay là Chính Sách Ngoại Giao của tân Tổng Thống Barack Obama trong nhiệm kỳ tới…tại sao lại chọn vấn đề đối ngoại của tân TT Barack Obama để thảo luận với qúy vị? vì nó liên quan đến công cuộc đấu tranh của chúng ta trong những ngày tới. Đặc biệt nói về chiều hướng đối ngoại của tân nội các đối với khu vực Châu Á trong đó có Việt Nam.

Những gì tôi trình bày đều do đốc kết trong những cuộc phỏng vấn, những lúc tranh luận với đảng Cộng Hoà về chính sách đối ngoại và những tài liệu nói về chính sách ngoại giao của TT Obama va bà Ngoại Trưởng Hillary Clinton.

Đây không phải là một đề tài để thuyết trình,vì đây là paltalk mang không khí hỏi/trả lời do đó tôi cũng trình bày những điểm chính để trong phần hỏi/đáp thảo luận chúng ta sẽ bàn thảo nhiều hơn, trên tinh thần đó tôi xin trình bày nhu sau:

Những thay đổi của Obama đối với TT Bush.

Obama cho rằng sau 8 năm qua nền ngoại giao của Hoa Kỳ dưới thời TT George Bush là sự tổn thương cho uy tín của Hoa Kỳ trong vai trò lãnh đạo thế giới. Tân TT Obama cho rằng là người lãnh đạo cao nhất, tất cả chúng ta có trách nhiệm gìn giữ sự an toàn của công dân Hoa Kỳ. Đó là trách nhiệm đầu tiên. Ông không lưỡng lự đánh bại bất cứ một ai có ý định làm tổn hại đến người dân Hoa Kỳ. Điều mà ông ta tin tưởng là chúng ta cần phải đưa ra một chính sách ngoại giao mới, ví dụ chúng ta không những chỉ họp bàn với đồng minh của chúng ta nhưng chúng ta cũng gặp gỡ với kẻ thù của chúng ta. Tôi nhớ đến câu nói của cố TT Kennedy rằng: “chúng ta đừng bao giờ thương lượng vì sợ hãi, nhưng chúng ta không nên sợ hãi sự thương lựơng . Đứng trên cơ sở đó chúng ta tranh luận hữu hiệu với đảng Cộng Hoà. Vì rằng nếu chúng ta còn sợ hãi giống như từ khi biến cố 9/11, thì chúng ta vẫn tiếp tục dùng chiến trường của họ (ý nói đây là đảng Cộng Hoà), nhưng điều quan trọng là, chúng ta không làm những điều đúng để xây dựng đồng minh, chỉnh sửa lại mối quan hệ trên thế giới tất cả đó giúp cho chúng ta an toàn lâu dài .

Điều này, Obama cho rằng dưới thời TT Bush nền ngoại giao một chiều chú trọng dùng chiến tranh trừng phạt để mở rộng dân chủ, chứ không có nền ngoại giao uyển chuyển thuyết phục tạo thêm đồng minh trên thế giới, và cũng không có những biện pháp chỉnh sửa những quốc gia đã có những bất hòa đối với Hoa Kỳ. Tân TT Obama sẽ đi một đường ngoại giao khôn ngoan không một chiều như TT tiền nhiệm đã làm trong 8 năm qua.

Những vấn đề quan trọng liên quan đến công cuộc đấu tranh cho tự do, dân chủ nhân quyền đối với đường lối ngoại giao của Barack Obama:

Barack Obama cho rằng là một TT Hoa Kỳ, ông ra sẽ trung thành với những hiệp ước nhân quyền mà quốc tế đã ký kết….như Tuyên Ngôn Quốc Tế Nhân Quyền. Ông tuyên bố rằng: “thật là phi pháp và thiếu thận trọng đối với mộ Tổng Thống Hoa Kỳ nếu không quan tâm đúng mức đến những đạo luật nhân quyền mà quốc tế đã ký kết, đặc biệt là các hội nghị nhân quyền tại Geneve. Với quyền lực của một tổng tư lệnh tối cao của Hiệp Chủng Quốc Hoa Kỳ,không cho phép một tổng thống không tuân thủ những hiệp ước về nhân quyền quốc tế đã ký kết.

Tân TT Barack Obama không đề ra một học thuyết ngoại giao nào cả, mà ông ta sẽ hành động và dùng những biện pháp thực tế hữu hiệu thay thế cho lý thuyết… khi đề cập đến vấn đề học thuyết ngoại giao ông Obama trả lời: Học thuyết của Obama sẽ không giống hoc thuyết của TT Bush, bởi vì hiện nay thế giới rất phức tạp. Học thuyết của Bush được Obama thay thế chứng minh bằng hành động và những biện pháp thực tế. Có nghĩa rằng những đứa bé ở Trung Đông mà không biết đọc, đó đồng nghĩa với sự nguy hiểm lâu dài cho chúng ta. Nếu Trung Quốc bị ô nhiễm môi trường nó sẽ lan rộng đến biên giới của Hoa Kỳ. Chúng ta cần phải hợp tác làm việc với họ để giải quyết những những khó khăn của họ và cũng là của chúng ta và giải quyết những tại họa lâi dài, đây là một viễn kiến.

Đối với thế giới nền ngoại giao của Obama dựa trên ba trọng điểm: Dân Chủ, An Ninh, Tự Do

Bám chặt ba trọng điểm chính trị này trong sự bang giao quốc tế, Ông Obama không ngừng ngại xử dụng vũ lực quân sự khi cần, nhưng ông ta chống lại cách xử dụng quân sự một cách quá khích, và ông cho rằng phát động một cuộc chiến bừa bãi (dump war) sẽ bị thế giới cô lập, và khi đã bị cô lập thì rất khó giữ tư thế lãnh đạo thế giới. Nền ngoại giao của tân nội các Obama đối với thế giới tin tưởng ba nguyên tắc chủ yếu chính trị là Dân Chủ, An Ninh, Tự Do. Và cố gắng đưa ra những hành động cụ thể để bảo vệ an ninh và tự do toàn cầu.

Trên những cơ sở và đường hướng vừ mới nều trên thì đường lối ngoại giao của Tân nội các Obama như sau:

1) Thắt chặt đồng minh với các nước trong khối NATO tức là các nước ở châu Âu, cũng cố thế lực của khối NATO và chữa những bất hoà với các nước Châu Âu do TT tiền nhiệm đã vấp phải.

2) Đối với Trung Đông, mấy ngày nay đã tuyên bố sau khi nhậm chức ông sẽ gửi ngay một phái đoàn đến Trung Đông giải quyết vấn đề chiến tranh Do Thái-Hamas, và không nói chuyện với khủng bố Hamas.

3) Đối với những quốc gia coi Mỹ là kẻ thù như Iran, Venezula, Cuba, Serya, Bắc Hàn, thì Barack Obama không những dùng biện pháp cô lập mà còn dùng phương pháp uyển chuyển có thể gặp gỡ các vị lãnh đạo của các nước này để thương lượng tìm một giải pháp ổn thỏa. Trong khí đó bà tân bộ trưởng Hillary Clinton, trong cuộc điều trần trước thượng viện hôm thứ Tư (14/01/2009) vừa rồi bà nói cần có nền ngoại giao khôn ngoan uyển chuyển nhưng rất thận trọng đối với các nước kẻ thù này.

Mặc dù chính sách ngoại giao của ông Obama như vậy, nhưng mỗi một quốc gia cựu thù, Obama đã có một đối sách riêng cho mỗi nước, ví dụ như Cuba ông cho rằng phải nới rộng tự do trước khi gặp các cấp lãnh đạo đảng CS Cuba.

Đối với những tay độc tài quá khích thù Mỹ như Castro, Kim Jung Il, Hugo Chavez …trong một cuộc phỏng vấn của báo chí ông Obama đã xác định rằng: “Tôi không nói rằng tôi sẽ gặp tất cả những người này, tôi nói là tôi muốn gặp họ. Nhưng thật rõ ràng rằng tôi sẽ gặp đối thủ của mình khi họ đã đồng ý tất cả những điều chúng ta đã đưa ra ví dụ như Iran chúng ta sẽ không gặp gỡ họ cho đến khi họ đồng ý những yêu sách chúng ta” – nếu còn bất đồng thì không gặp gỡ hoặc thương lượng gì cả.

Như vậy đối với các nước coi Mỹ là kẻ thù thì…nền ngoại giao của Mỹ phải là đến thương lượng trong thế mạnh.

4) Đối với các nước châu Á:

– Thắt chặt đồng minh với các nước Nhật Bản, Nam Hàn, Indonesia, Mã Lai, Singapoor, Thái Lan, Ấn Độ là các đồng minh cũ trong thời của TT Bush đã làm, nay chính sách của Barack Obama cũng vậy không có gì thay đổi, đặc biệt tăng cường hợp tác chiến lược với Ấn Độ, và tăng cường mậu dịch, thắt chặt hợp tác an ninh thắt chặt hơn trong trận chiến chống khủng bố là trước mắt và kìm hãm ảnh hưởng của Trung Quốc trong tương lai.

– Trong cuộc điều trần ngày thứ Tư vừa qua bà tân bộ trưởng ngoại giao Hillary Clinton đã tuyên bố là sẽ làm việc thắt chặt hơn với các nước trong khối ASIAN (tức là các nước trong khu vực Đông Nam Châu Á). Trước đây TT Bush lơ là để ý đến vùng đất này và chỉ chăm chú đến việc Iraq và Trung Đông, chống khủng bố.

5) Đối với Trung Cộng:

– Cả Barack Obama và bà Hillary Clinton đều không xem Trung Cộng là kẻ thù mà là một đối tác quan trọng trên trường quốc tế hiện nay (China is a competitor but not an enemy). Khi đề cập đến khả năng sản xuất hàng hoá, về sự phát triển vũ khí chiến tranh, về thâm thủng mậu dịch giữa Hoa Kỳ và Trung Cộng – câu trả lời của ông Obama cũng như bà Hillary Clinton gần giống nhau là thật là khó khăn khi thượng lượng với Trung Cộng, họ không phải là kẻ thù, nhưng họ là đối thủ (đối thủ cạnh tranh) của chúng ta. Trong lúc này, Hoa Kỳ vẫn là một siêu cường trên thế giới. Nhưng những TT kế nhiệm không thể có suy nghỉ như hôm nay, phải suy nghỉ 10,20, 50 năm tới nếu muốn duy trì vị thế siêu cường của mình.

–    Về vấn đề cán cân thương mãi với Trung Cộng cần được cải thiện. Chúng ta nhất định phải làm cho Trung Cộng nâng cao đời sống công nhân và tôn trọng nhân quyền, và phải cân bằng cán cân thương mãi giữa Hoa Kỳ và Trung Cộng.

–    Obama lên án Trung Cộng vi phạm nhân quyền ở Tây Tạng và là người người bảo trợ cho đạo luật S.RES.5042008-SR504 lên án Trung Cộng đàn áp nhân dân Tây Tạng

6) Đối với Việt Nam:

– Trong khi nhân viên bộ ngoại giao của Bush báo cáo nhân quyền 2008 tháng 9 thì cho rằng CSVN có tiến bộ về tự do tôn giáo, và khi Nguyễn Tấn Dũng thủ tướng CSVN sang thăm Hoa Kỳ muốn gặp ứng cử viên Tổng Thống thì Obama đã ra một thông điệp trên báo chí rằng: “Tôi tin chắc rằng những báo cáo nhân quyền là Việt Nam vi phạm nhân quyền. Những người bất đồng chính kiến đang bị bạc đãi, những tổ chức nhân quyền không được phép hoạt động, nhà nước (CSVN) tiếp tục đàn áp những người bất đồng chính kiến, những nhà dân chủ và cấm đóan những sự tổ chức. Đã đến lúc nhà nước Việt Nam (CSVN) phải làm nhiều hơn để bảo vệ nhân quyền và tự do cho mọi người dân.

– Trong thời TT Bush và đảng Cộng Hoà, người Việt Nam có rất nhiều hy vọng là họ sẽ giúp những người Việt chống cộng sẽ giải thể chế độ độc tài CSVN để đem đến tự do dân chủ cho người dân VN. TT George Bush đã tuyên bố rất hào hùng về một viễn tượng tự do dân chủ trên thế giới mà những tổ chức đấu tranh cho tự do dân chủ đều nức lòng…nhưng kết quả thì rất khiêm nhường và những ngày càng về sau này nhận thấy chính sách của Mỹ dưới thời TT Bush đối với tự do dân chủ ở Việt Nam không mấy thuận lợi cho sự đẩy mạnh công cuộc đấu tranh dân chủ tại Việt Nam, đặc biệt ông Đại Sứ Micheal Machalak đã từng tuyên bố với đồng bào tại thủ đô tị nạn vừa qua về vụ giáo dân Thái Hà và những vi phạm nhân quyền và tự do tôn giáo tại Việt Nam nếu không muốn nói đó rất bất lợi cho những phong trào đòi tự do tôn giáo ở Việt Nam. Chúng ta có thể nói rằng trong tám năm qua, chúng ta nghe TT Bush nói về tự do, nhân quyền nhiều nhưng tại Việt Nam thì bị CSVN lừa bịp từ chuyện này sang chuyện khác để móc túi viện trợ nhân đạo của Mỹ bởi vì TT Bush không có một nội các hữu hiệu thực hiện những điều của ông hùng hồn tuyên bố.

– Hy vọng với đường lối ngoại giao thực dụng của TT Obama, với một nội các hùng hậu được lựa chọn kỹ lưỡng với cách thức giải quyết bằng những hành động cụ thể khi đối phương vi phạm như đã hứa bởi vì đối với cộng sản nhất là CSVN thì phải giải quyết bằng những hành động cụ thể, chứ những lời khiển trách, kể cả những lời nói tát nước vào mặt chúng chẳng bao giờ quan tâm, bởi vì họ rất lỳ lợm và xảo quyệt.

Đường lối ngoại giao của Hoa Kỳ vẫn cố hữu “không có bạn lâu đời, không có kẻ thù truyền kiếp mà chỉ có quyền lợi” và tùy theo từng giai đoạn mà những người lãnh đạo nước Mỹ có những chính sách để đạt quyền lợi cao nhất. Và căn bản nền ngoại giao của tân TT Barack Obama là không những dùng vũ lực và còn dùng đàm phán với kẻ thù.

Tuy chính sách đối ngoại của cả hai Obama và Hillary Clinton theo chiều hướng như thế, nhưng trước mắt họ phải dành ưu tiên những công việc khẩn cấp phải giải quyết như sau:

1) Giải quyết vần đề khủng hoảng kinh tế trầm trọng của nước Mỹ là hàng đầu ít ra trong một vài năm nữa, có nghĩa là họ không dám phiêu lưu trong vấn đề ngoại giao và giới hạn sự can thiệp chính trị mà tập trung vào xây dựng kinh tế lá ưu tiên hàng đầu

2) Hai chiến trường Afghanistan và Iraq phải giải quyết, đặc biệt ở Aghanistan phải thắng chứ không được thua, và Iraq rút quân về nhưng phải người Iraq ổn định được đất nước của họ chứ không để lọt vào quân khủng bố thì đó là một hậu quả vô cùng thảm khốc đối với Hoa Kỳ.

3) Cuốc chiến Do Thái – Hamas ở Gaza đang bùng nỗ Hoa Kỳ phả là nước cần phải có mặt mới giải quyết được….vì Do Thái chỉ nghe lời Hoa Kỳ mà thôi.

4) Sự kình địch giữa Ấn Độ và Pakistan trong vụ khủng bố ở Bombay tháng trước, hiện nay tình hình giữa Ấn-Pakistan rất căng thẳng, nếu cuộc chiến hai cường quốc nguyên tử này bùng nổ thì công cuộc chống khủng bố của Hoa Kỳ tại Afghanistan sẽ rất khó khăn và đám khủng bố thừa cơ này làm loạn trên thế giới.

Chúng ta thiết nghĩ rằng đó là những vấn đề ưu tiên so với những vấn đề tự do dân chủ nhân quyền ở Cu Ba, Việt Nam, Bắc Hàn, Trung Cộng , Miến Điện và Venezula, Syries, Iran.

Xin mời quý anh chị trong diễn đàn đặt những câu hỏi để chúng ta cùng thảo luận.

Viết lại theo thâu tape của Lê Thành Nhân – xin mời qúy vị nghe toàn bộ hội thảo trong các audio sẽ lần lượt đưa lên trong trang web https://www.vietquoc.org